Халықаралық рейтингтер

Бүгінгі таңда Ұлттық статистикалық басқармалардың (ҰСБ) ең танымал халықаралық рейтингтері OpenDataWatch халықаралық ұйымының «Ашық деректерді түгендеу (ODIN)» және Дүниежүзілік Банктің «Статистикалық тиімділік индикаторлары (SPI)» болып табылады.

АШЫҚ ДЕРЕКТЕРДІ ТҮГЕНДЕУ (THE OPEN DATA INVENTORY - ODIN)

Ашық деректерді түгендеу (The Open Data Inventory - ODIN) олқылықтарды анықтау, ашық деректер саясатын ілгерілету, қолжетілімділікті жақсарту және Ұлттық статистикалық басқармалар (ҰСБ) мен деректерді пайдаланушылар арасындағы диалогты ынтыландыру үшін ресми статистиканың қамтуы мен ашықтығын бағалайды.

ODIN-де бағаланған деректер ұлттық статистика басқармасының (ҰСБ) веб-сайтында немесе ҰСБ-ның веб-сайтынан сілтеме жасалған елдің кез келген басқа ресми веб-сайтында жарияланған ел бойынша ресми деректер болуы керек.

2022 жылғы ODIN рейтингі 195 елді қамтиды, Қазақстан жалпы ұпайы 63 баллмен 51-ші орында. Жалпы балл – деректермен қамту, 59-ға тең, және деректердің ашықтығын, 67-ге тең, комбинациялық есептеу комбинациясы болып табылады.

2020 жылғы рейтингпен салыстырғанда ODIN сарапшыларының ұсынымдарымен жүргізілген жұмыстың арқасында Қазақстан өз позициясын жақсартты (2020 ж. – 187 елдің ішінен 54-ші орын, жалпы нәтиже 62 балл).

Екі компонент бойынша да 2 баллға – "Қамту" (57-ден 59 баллға дейін) және "Ашықтық" (65-тен 67 баллға дейін) шамалы өсім болды.

Сонымен қатар, екі бағыт бойынша да, деректермен қамту және деректердің ашықтығы бойынша, жақсартуды талап ететін бірқатар мәселелер әлі де бар (төмендегі суретті қараңыз).

Қазақстан бойынша толығырақ ақпарат мына сілтемеде орналастырылған: https://odin.opendatawatch.com/Report/countryProfileUpdated/KAZ?year=2022 .

ДҮНИЕЖҮЗІЛІК БАНК ЖЫЛ САЙЫН СТАТИСТИКАЛЫҚ ТИІМДІЛІК КӨРСЕТКІШТЕРІ (THE STATISTICAL PERFORMANCE INDICATORS - SPI)

Дүниежүзілік банк жыл сайын Статистикалық тиімділік көрсеткіштері (The Statistical Performance Indicators (SPI)) бойынша ақпаратты жариялайды.

SPI мақсаты – ұлттық статистикалық жүйелердің жетілу деңгейі мен тиімділігін бағалау – жаһандық өркендеу мен прогреске қол жеткізу үшін маңызды пайдаланушыға бағытталған, сенімді және жоғары сапалы ресми статистиканы алу. SPI бағалау әртүрлі критерийлер бойынша жүргізіледі, олар 5 негізгі бағытты, 22 өлшемді және әртүрлі деректер көздерінен 50-ден астам көрсеткіштерді біріктіреді.

SPI шеңберінде елдерді бағалау:

• ұлттық статистикалық жүйенің жетілуін түсінуге ықпал етуге;
• жүйенің салыстырмалы күшті және әлсіз жақтарын белгілеуге;
• жақсы тәжірибелердің мысалдарын көрсету;
• прогресті бағалауға;
• үнемі жетілдіруді ынталандыруға мүмкіндік береді.

2022 жылғы деректерге сәйкес, Қазақстанның Ұлттық статистикалық жүйесі (ҰСЖ) 186 елдің ішінде SPI рейтингінде 100-ден 78,2 балл алып, 67-ші орынға ие болды. 5 компоненттің әрқайсысы туралы толық ақпарат төменде келтірілген.

2021 жылмен салыстырғанда, Қазақстанның ҰСЖ-нің 2022 жылғы рейтингі бұрынғы деңгейде – 67-ші орында қалды, дегенмен жалпы балл 78,3-тен 78,1 баллға дейін аздап төмендеді. Жалпы баллдың төмендеуі, негізінен, "Деректерді ұсыну қызметтері" (+0,94) 2-компонентінің шамалы өсуіне қарамастан, "Деректер көздері" 4-компонентінің төмендеуі есебінен (-1,57) орын алды.

Жалпы, Қазақстанның SPI рейтингіндегі позицияларының ең үлкен нашарлауы 2021 жылы болғанын атап өткен жөн, 2020 жылмен салыстырғанда біз 19 позицияны жоғалттық – 2020 жылы 48 орыннан (81) 2021 жылға қарай 67 орынға (78,3) дейін. Негізінен, баллдардың нашарлауы "Ақпараттық өнімдер" (+8,19) компонентінде айтарлықтай өскеніне қарамастан, 3 компонент – "Деректерді пайдалану" (-10), "Деректер көздері" (-1,66) және "Деректер инфрақұрылымы" (-10) есебінен болды.

Толығырақ ақпаратты мына сілтеме арқылы көруге болады: https://datanalytics.worldbank.org/SPI/. .