Қазақстан Республикасындағы субъектілер санының негізгі көрсеткіштері (2023ж. 1 сәуірге)

Түйінді тұстар

513 572

2023 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша тіркелген заңды тұлғалар саны 513572 бірлікті құрады, оның ішінде 414178 жұмыс жасайтын заңды тұлғалар

1 682 235

Тіркелген дара кәсіпкерлік субъектілерінің саны 1682235 құрады, оның ішінде 1582594жұмыс жасайтын субъектілер

2 129 821

Тіркелген шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің саны 2129821 бірлікті, оның ішінде жұмыс жасайтындары – 1939801 құрады.

Мөлшері мен белсенділік белгісі бойынша тіркелген және жұмыс істеп тұрған субъектілер

2023 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша

	Заңды тұлғалар		Дара кәсіпкерлік субъектілері		Филиалдар және шетелдік заңды тұлғалардың филиалдары		Шағын және орта кәсіпкерлік субъектілер
	тіркелген	жұмыс істеп тұрған	тіркелген	жұмыс істеп тұрған	тіркелген	жұмыс істеп тұрған	тіркелген	жұмыс істеп тұрған


Барлығы	513 572	414 178	1 682 235	1 582 594	32 239	22 206	2 129 821	1 939 801
Шағын	504 468	405 214	-	-	31 093	21 074	2 126 832	1 936 893
Орта	6 643	6 536	-	-	630	620	2 989	2 908
Ірі	2 461	2 428	-	-	516	512	-	-

Субъектілер серпіні

Жыл сайын тіркелген заңды тұлғалар санының орта есеппен 5%-ға өскені байқалады, осылай соңғы он жылда (2012-2022 жылдары) олардың саны 317926-нан 507238 дейін (189312 бірлікке немесе 59,5%-ға) өсті. Осыған байланысты негізгі өсім шағын заңды тұлғалар есебінен орын алатындығын атап өту қажет, олардың саны жыл сайын тұрақты түрде орташа 4,9%-ға көбейді. Шағын кәсіпкерліктен бөлек, орта және ірі заңды тұлғалар серпіні тұрақсыз сипатқа ие. Соңғы онжылдықта, орта және ірі заңды тұлғалар санының жыл сайынғы өсуі аясында, 2016, 2017 және 2019 жылдары олардың саны елеусіз түрде, бірақ (1,3%-ға, 1,4%-ға және 3,1%-ға сәйкесінше) төмендеді.

	2012	2013	2014	2015	2016	2017	2018	2019	2020	2021	2022
Қазақстан Республикасы	317 926	338 981	353 833	360 287	383 850	412 677	433 774	446 687	461 983	481 732	507 238
шағын	309 499	330 435	344 994	351 229	374 912	403 862	424 796	437 988	453 343	472 777	497 995
орта	6 095	6 113	6 364	6 572	6 502	6 432	6 490	6 297	6 235	6 494	6 685
ірі	2 332	2 433	2 475	2 486	2 436	2 383	2 488	2 402	2 405	2 461	2 558

Серпінді кестелер

Тіркелген және жұмыс жасайтын заңды тұлғалар

2023 жылғы наурызды ақпан айымен салыстырғанда тіркелген заңды тұлғалар санының (0,5%-ға) өскені байқалады, өткен жылғы сәйкес кезеңмен салыстырғанда олардың саны 6,2%-ға көбейді. Сонымен қатар жұмыс жасап тұрған заңды тұлғалар санының да – 0,8%-ға және 15,0%-ға сәйкесінше өскені байқалады. Жыл басынан бері экономикалық қызмет түрлері бойынша тіркелген заңды тұлғалар санының барынша басым бөлігі «Көтерме және бөлшек саудада сату; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу» саласы бойынша сақталуда, 2023 жылғы 1 сәуірдегі олардың үлесі 27,9%-ды құрайды. Екінші орында – «Құрылыс» (13,4%), үшінші орында – «Көрсетілетін қызметтердің өзге де түрлерін ұсыну» (9,9%). Осы үш қызмет түрінің жиынтық үлесі барлық тіркелген заңды тұлғалардың 51,2%-ын құрады.

2023 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша барынша көп тіркелген заңды тұлғалар саны Алматы қаласына (143265 немесе 27,9%) және Астана (96300 немесе 18,7%), және Қарағанды облысына (28593 немесе 5,6%) тиесілі. Ең аз тіркелген заңды тұлғалар саны Ұлытау (2954 және 0,6%), Абай (8053 және 1,6%) және Жетісу (8141 және 1,6%) облыстарына тиесілі.

Қызмет түрлері және белсенділігi бойынша тіркелген заңды тұлғалар

2023 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша

	Барлығы	Одан
		жұмыс істейтіндер	оның ішінде			Таратылу процесінде
		жұмыс істейтіндер	қайта тіркелгендер	белсенді	уақытша белсенді еместері	Таратылу процесінде
Қазақстан Республикасы	513 572	414 178	61 771	208 544	143 863	5 107
Ауыл, орман және балық шаруашылығы	20 547	17 449	2 221	8 751	6 477	122
Тау-кен өндіру өнеркәсібі және карьерлерді қазу	5 143	4 331	764	1 519	2 048	58
Өндеу өнеркәсібі	25 943	20 561	2 164	10 574	7 823	306
Электр энергиясымен, газбен, бумен, ыстық сумен және ауаны кондициялаумен жабдықтау	1 882	1 563	212	790	561	12
Сумен жабдықтау; қалдықтарды жинау, өндеу және жою, ластануды жою бойынша қызмет	2 770	2 213	187	1 156	870	44
Құрылыс	68 721	53 315	6 947	19 330	27 038	1 282
Көтерме және бөлшек саудада сату; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу	143 393	108 271	17 288	50 549	40 434	1 749
Көлік және жинақтау	20 790	16 830	2 486	8 454	5 890	236
Тұру және тамақтану бойынша қызмет көрсету	9 883	8 213	1 469	4 161	2 583	51
Ақпарат және байланыс	16 777	14 260	3 199	7 134	3 927	69
Қаржы және сақтандыру қызметі	7 994	5 652	822	2 791	2 039	137
Жылжымайтын мүлікпен операциялар	23 748	20 447	3 310	12 390	4 747	200
Кәсіби, ғылыми және техникалық қызмет	34 290	28 374	3 574	15 492	9 308	223
Әкімшілік және қосалқы қызмет көрсету саласындағы қызмет	24 612	20 934	2 733	12 122	6 079	147
Мемлекеттік басқару және қорғаныс; міндетті әлеуметтік қамсыздандыру	9 562	9 284	132	9 033	119	41
Білім беру	28 630	26 511	1 743	20 411	4 357	129
Денсаулық сақтау және халыққа әлеуметтік қызмет көрсету	10 306	9 288	940	6 166	2 182	59
Өнер, ойын-сауық және демалыс	7 678	6 382	1 081	3 360	1 941	43
Көрсетілетін қызметтердің өзге де түрлерін ұсыну	50 902	40 299	10 499	14 360	15 440	199
Үй қызметшісін жалдайтын үй шаруашылықтарының қызметі, өзіндік тұтынуы үшін тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді өндіру бойынша үй шаруашылықтарының қызметі	-	-	-	-	-	-
Аумақтан тыс ұйымдар мен органдардың қызметі	1	1	-	1	-	-

Өлшем мен меншік нысандары бойынша тіркелген заңды тұлғалар

2023 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша

	Барлығы	Оның ішінде меншік нысандары және түрлері бойынша
		мемлекеттік	жеке всего	одан		шетелдік
		мемлекеттік	жеке всего	мемлекеттің қаты-суымен (шетелдің қатысуынсыз)	бірлескен кәсіп-орындар (шетелдің қатысуымен) совместных предприятий	шетелдік
Қазақстан Республикасы	513 572	25 587	442 885	380	11 144	45 100
Шағын	504 468	20 866	438 997	299	10 862	44 605
Орта	6 643	3 579	2 771	33	172	293
Ірі	2 461	1 142	1 117	48	110	202

Электронды кестелер

ҚР субъектілер санының негізгі көрсеткіштері

Тіркелген және жұмыс жасайтын жеке кәсіпкерлік субъектілері (ЖК және ЖКС)

2023 жылғы наурызды ақпан айымен салыстырғанда кейбір тіркелген жеке кәсіпкерлік субъектілерінің (1,8%-ға) өскені байқалады, өткен жылғы сәйкес кезеңмен салыстырғанда олардың саны 29,6%-ға көбейді. Сонымен қатар жұмыс жасайтын жеке кәсіпкерлік субъектілер санының да 2,1%-ға және 36,1%-ға сәйкесінше өскені байқалады. Жыл басынан бері экономикалық қызмет түрлері бойынша тіркелген жеке кәсіпкерлік субъектілерінің барынша басым бөлігі «Көтерме және бөлшек саудада сату; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу» саласы бойынша сақталуда, 2023 жылғы 1 сәуірдегі олардың үлесі 36,8%-ды құрайды. Екінші орында «Көрсетілетін қызметтердің өзге де түрлерін ұсыну» (18,4%), үшінші орында «Ауыл, орман және балық шаруашылығы» (16,0%). Осы үш қызмет түрінің жиынтық үлесі барлық тіркелген жеке кәсіпкерлік субъектілердің 71,2%-ын құрайды.

Қызмет түрлері бойынша тіркелген және жұмыс жасайтын жеке кәсіпкерлік субъектілері

2023 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша

	Барлығы		Оның ішінде іске асыратындар:
	тіркелген	жұмыс істейтін	жеке кәсіпкерлік түрінде		бірлескен кәсіпкерлік түрінде
	тіркелген	жұмыс істейтін	тіркелген	жұмыс істейтін	тіркелген	жұмыс істейтін
Барлығы	1 682 235	1 582 594	1 609 970	1 511 183	72 265	71 411
Ауыл, орман және балық шаруашылығы	269 036	258 684	196 880	187 359	72 156	71 325
Тау-кен өндіру өнеркәсібі және карьерлерді қазу	630	608	630	608	-	-
Өңдеу өнеркәсібі	90 024	85 226	90 015	85 217	9	9
Электр энергиясымен, газбен, бумен, ыстық сумен және ауаны кондициялаумен жабдықтау	567	516	567	516	-	-
Сумен жабдықтау; қалдықтарды жинау, өңдеу және жою, ластануды жою бойынша қызмет	1 878	1 723	1 877	1 722	1	1
Құрылыс	48 194	44 675	48 193	44 674	1	1
Көтерме және бөлшек саудада сату; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу	619 654	587 102	619 636	587 087	18	15
Көлік және жинақтау	78 394	72 093	78 385	72 087	9	6
Тұру және тамақтану бойынша қызмет көрсету	43 870	40 574	43 866	40 570	4	4
Ақпарат және байланыс	17 571	16 136	17 571	16 136	-	-
Қаржы және сақтандыру қызметі	560	489	560	489	-	-
Жылжымайтын мүлікпен операциялар	84 916	76 891	84 892	76 871	24	20
Кәсіби, ғылыми және техникалық қызмет	30 767	28 155	30 766	28 154	1	1
Әкімшілік және қосалқы қызмет көрсету саласындағы қызмет	35 896	33 417	35 887	33 408	9	9
Мемлекеттік басқару және қорғаныс; міндетті әлеуметтік қамсыздандыру	127	125	127	125	-	-
Білім беру	25 455	23 938	25 454	23 937	1	1
Денсаулық сақтау және халыққа әлеуметтік қызмет көрсету	9 908	9 401	9 908	9 401	-	-
Өнер, ойын-сауық және демалыс	13 896	12 697	13 895	12 696	1	1
Көрсетілетін қызметтердің өзге де түрлерін ұсыну	310 892	290 144	310 861	290 126	31	18

Тіркелген және жұмыс жасайтын филиалдар және шетелдік заңды тұлға филиалдары

2023 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша тіркелген филиалдар мен шетелдік заңды тұлға филиалдарының саны 32239 бірлікті құрады, оның ішінде жұмыс жасайтыны - 22206. Барынша көп тіркелген филиалдар мен шетелдік заңды тұлға филиалдарының саны Алматы қаласына (3845 немесе 11,9%) және Астана қаласына (3755 немесе 11,6%), және Қарағанды облысына (2142 немесе 6,6%) тиесілі. Экономикалық қызмет түрлері бойынша тіркелген филиалдар мен шетелдік заңды тұлға филиалдарының барынша басым үлесі «Көрсетілетін қызметтердің өзге де түрлерін ұсыну» (12967 немесе 40,2%), «Көтерме және бөлшек саудада сату; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу» (4695 немесе 14,6%) және «Кәсіби, ғылыми және техникалық қызмет» (2266 немесе 7%) салаларына жатады.

Өлшем мен меншік нысандары бойынша тіркелген және жұмыс істейтін филиалдар

2023 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша

	Барлығы	Оның ішінде меншік нысандары және түрлері бойынша
		мемлекеттік	жеке барлығы	одан		шетелдік
		мемлекеттік	жеке барлығы	мемлекеттің қаты-суымен (шетелдің қатысуынсыз)	бірлескен кәсіп-орындар (шетелдің қатысуымен) совместных предприятий	шетелдік
Қазақстан Республикасы	28 193	2 284	24 586	249	727	1 323
Шағын	27 094	2 080	23 738	223	681	1 276
Орта	606	111	469	12	20	26
Ірі	493	93	379	14	26	21

Өлшем мен белсенділік белгісі бойынша тіркелген шетелдік филиалдары

2023 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша

	Барлығы	Одан
		жұмыс істейтіндер	Оның ішінде			Таратылу процесінде
		жұмыс істейтіндер	қайта тіркелгендер	белсенді	уақытша белсенді еместері	Таратылу процесінде
Қазақстан Республикасы	4 046	2 440	373	1 024	1 043	86
Шағын	3 999	2 395	373	979	1 043	85
Орта	24	22	-	22	-	1
Ірі	23	23	-	23	-	-

Тіркелген және жұмыс жасайтын заңды тұлғалар, филиалдар мен шетелдік және бірлескен меншік нысаны бар шетелдік заңды тұлға филиалдары

2023 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша шетелдік меншік нысанымен тіркелген заңды тұлғалар, филиалдар мен шетелдік заңды тұлғалардың филиалдары саны өткен жылғы сәйкес мерзіммен салыстырғанда 32,2%-ға көбейді. Бірлескен меншік нысанымен тіркелген заңды тұлғалар мен филиалдар 3,3%-ға артты.

Экономикалық қызмет түрлері бөлінісінде тіркелген заңды тұлғалар, филиалдар мен шетелдік және бірлескен меншік нысаны бар шетелдік заңды тұлға филиалдарының барынша басым үлесі «Көтерме және бөлшек саудада сату; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу» – 37,3%, «Көрсетілетін қызметтердің өзге де түрлерін ұсыну» – 11,6%, «Құрылыс» – 9,8% салаларына тиесілі.

Шетелдік мен бірлескен меншік нысанымен тіркелген және жұмыс істеп тұрған заңды тұлғалар, филиалдар мен шетелдік заңды тұлғалардың филиалдары*

2023 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша

	Заңды тұлғалар, филиалдар мен шетелдік заңды тұлғалардың филиалдары
	шетелдік меншік		бірлескен меншік
	тіркелген	жұмыс істейтін	тіркелген	жұмыс істейтін
Қазақстан Республикасы	50 469	39 674	11 871	8 739
Ресей	20 405	17 441	5 070	3 958
Туркия	5 172	3 845	785	498
Қытай	3 372	1 925	763	496
Өзбекстан	3 044	2 407	689	497
Қырғызстан	2 968	2 347	397	300
Украина	1 302	1 022	380	285
Әзірбайжан	1 212	968	211	150
Германия	927	746	529	392
Корея Республикасы	858	611	188	124
Беларусь	739	649	183	140

* Тіркелген заңды тұлғалар, филиалдар және шетелдік заңды тұлға филиалдары ең көп 10 көшбасшы ел

Электронды кестелер

Тіркелген және жұмыс жасайтын шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері

2023 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша жұмыс істеп тұрған ШОК субъектілерінің саны өткен жылғы сәйкес мерзіммен салыстырғанда 31,8%-ға көбейді. ШОК субъектілерінің жалпы санындағы жеке кәсіпкерлердің үлесі 66,8%-ды, шағын кәсіпкерлік заңды тұлғалары – 20,9%, шаруа немесе фермер қожалықтары – 12,2%, орта кәсіпкерлік заңды тұлғалары – 0,1%-ды құрады.

Экономикалық қызмет түрлері бөлінісінде тіркелген шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің барынша басым үлесі «Көтерме және бөлшек саудада сату; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу» – 35,8%; «Көрсетілетін қызметтердің өзге де түрлерін ұсыну» – 16,0%. «Ауыл, орман және балық шаруашылығы» – 13,6% салаларына тиесілі

Қазақстан Республикасындағы аумақтар бөлісінде тіркелген және жұмыс істеп тұрған шағын және орта кәсіпкерлік субъектілер саны

2023 жылғы 1 сәуірдегі жағдай бойынша

	тіркелген	Жұмыс істейтіндер
Қазақстан Республикасы	2 129 821	1 939 801
Абай	57 680	53 020
Ақмола	61 816	57 201
Ақтөбе	94 417	87 160
Алматы	134 508	125 759
Атырау	72 141	66 333
Батыс Қазақстан	61 564	56 483
Жамбыл	113 299	100 566
Жетісу	62 256	56 865
Қарағанды	108 309	97 940
Қостанай	67 372	63 721
Қызылорда	74 987	70 879
Маңғыстау	86 159	80 293
Павлодар	60 306	54 017
Солтүстік Қазақстан	37 247	34 182
Түркістан	203 877	200 551
Ұлытау	19 751	18 585
Шығыс Қазақстан	70 636	63 961
Астана қаласы	242 499	215 902
Алматы қаласы	368 618	315 184
Шымкент қаласы	132 379	121 199

Электронды кестелер

Қазақстан Республикасындағы тіркелген және жұмыс жасайтын ШОК субъектілер саны

Глоссарий

Жеке кәсіпкерлік – бұл Қазақстан Республикасы азаматтарының, қандастардың таза кіріс алуға бағытталған, жеке тұлғалардың өздерінің меншігіне негізделген және жеке тұлғалар атынан, олардың тәуекел етуімен және мүліктік жауапкершілігімен жүзеге асырылатын дербес, бастамашыл қызметі. Жеке кәсіпкерлік өзіндік немесе бірлескен кәсіпкерлік түрінде жүзеге асырылады.

Өзіндік кәсіпкерлікті бір жеке тұлға өзіне меншік құқығымен тиесілі мүлік негізінде, сондай-ақ мүлікті пайдалануға және (немесе) оған иелік етуге жол беретін өзге де құқыққа орай дербес жүзеге асырады.

Бірлескен кәсіпкерлікті жеке тұлғалар (жеке кәсіпкерлер) тобы өздеріне ортақ меншік құқығымен тиесілі мүлік негізінде, сондай-ақ мүлікті бірлесіп пайдалануға және (немесе) оған иелік етуге жол беретін өзге де құқыққа орай жүзеге асырады.

Кәсіпкерлік субъектілерінің санаттары – қызметкерлердің орташа жылдық саны мен орташа жылдық табысқа байланысты кәсіпкерлік субъектілері мына топтарға жатады: "шағын кәсіпкерлік субъектілері", оның ішінде микрокәсіпкерлік субъектілері; орта кәсіпкерлік субъектілері; ірі кәсіпкерлік субъектілері. Мемлекеттік статистика мақсаты үшін тек қана қызметкерлердің орташа жылдық саны белгісі ғана пайдаланылады.

Қызметтің негізгі түрі – шаруашылық жүргізуші субъект жүзеге асыратын қызметтің кез келген басқа түріне қосылған құн салығынан асатын қызмет түрі;

Қосылқы қызмет түрі – үшінші тұлғалар үшін өнімді (тауарды және қызметті) өндіру мақсатында жүзеге асырылатын негізгіден басқа қызмет түрі.

Әдістемелік түсіндірмелер

Барлық ұсынылған көрсеткіштер Статистикалық бизнес-тіркелім негізінде қалыптасқан, ол заңды тұлғалар, филиалдар және шетелдік заңды тұлға филиалдары, сондай-ақ тіркеу органдарында тіркеуден немесе қайта тіркеуден өткен жеке кәсіпкерлік субъектілері туралы ақпаратты қамтиды.

Ұсынылған кестелер тіркелген және жұмыс жасап тұрған заңды тұлғалардың, филиалдардың және шетелдік заңды тұлға филиалдарының, жеке кәсіпкерлік субъектілерінің, сондай-ақ өңірлер бөлінісі мен қызмет түрлері бойынша, меншік нысандары бойынша, мөлшері бойынша шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің санын көрсетеді.

Қызмет түрлері қолданыстағы Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы жіктеуішіне (ЭҚЖЖ) сәйкес ұсынылған. Бірнеше қызмет түрлерін жүзеге асыратын субъектілер ең көп қосылған құн өсімін қамтамасыз ететін, негізгі қызмет бойынша есептеледі.

Статистикалық бизнес-тіркелімде жұмыс жасайтын субъектілерге мыналар жатады:

дәл қазіргі уақытта экономикалық қызметті жүзеге асыратын, яғни белсенді субъектілер;
жаңадан тіркелген және экономикалық қызметті әлі жүзеге асырмағандар;
уақытша қызметін тоқтатқан субъектілер.

«Қызметкерлердің саны бойынша заңды тұлғалардың, филиалдар мен өкілдіктердің, сондай-ақ жеке кәсіпкерлік субъектілерінің өлшемділігі жіктеуішіне» сәйкес мөлшері бойынша қызметкерлердің жалпы жылдық санына байланысты субъектілерді 3 топқа бөлу қарастырылған:

шағын (100 адамға дейін);
орта (101ден 250 адамға дейін);
ірі (250 адамнан астам).

Филиалдары бар заңды тұлғалар оның барлық филиалдарындағы қызметкерлерінің тізімдік санымен бірге есептеледі.

Пайдалы сілтемелер

Шығаруға жауапты:

Статистикалық тіркелімдер және жіктелімдер департаменті

Департамент директоры:

Г. Шукалова
Тел. +7 7172 749543

Орындаушы:

А.Умирбаева
Тел. +7 7172 74-92-89
E-mail: ak.umirbaeva@aspire.gov.kz

Мекенжай:

010000, Астана қаласы
Мәңгілік ел даңғылы, 8
Министрліктер үйі, 4-кіреберіс