Ұлттық статистика бюросы
Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі
Кәсіпорын статистикасы Жұмыс істеп тұрған ШОК субъектілерінің жалпы санында дара кәсіпкерлер үлесі 68,6%, шағын кәсіпкерліктегі заңды тұлғалар – 18,3%, шаруа немесе фермер қожалықтары – 13%, орта кәсіпкерліктегі заңды тұлғалар – 0,1%-ды құрады.
Ұйымдық-құқықтық нысандар бөлінісінде тіркелген субъектілердіңең көп санын дара кәсіпкерлер –1,5 млн. бірлікті, одан жұмыс істеп тұрғандар1,4 млн. бірлікті құрайды.
Жұмыспен қамтылғандар санының ең көбі шағын кәсіпкерлікке– 1,7 млн. адам және дара кәсіпкерлерге – 1,8 млн. бірлік келеді.
Шағын кәсіпкерліктің өнім шығарылымы 10 трлн. теңгені құрады, бұл барлық ШОК субъектілерінің жалпы өнім шығарылымынан 60,3% ды құрайды.
| 2024 жылғы 1 сәуірге | 2023 жылғы 1 сәуірге | |
| Шағын және орта кәсіпкерліктегі тіркелген субъектілер, бірлік | 2 187 241 | 2 129 821 |
| соның ішінде: | ||
| шағын кәсіпкерліктің кәсіпорындары | 458 497 | 444 604 |
| орта кәсіпкерліктің кәсіпорындары | 3 048 | 2 989 |
| дара кәсіпкерлер | 1 453 036 | 1 422 792 |
| шаруа немесе фермер қожалықтары | 272 660 | 259 436 |
| Шағын және орта кәсіпкерліктегі жұмыс істеп тұрған субъектілер, бірлік | 2 017 379 | 1 939 801 |
| соның ішінде: | ||
| шағын кәсіпкерліктің кәсіпорындары | 362 657 | 354 306 |
| орта кәсіпкерліктің кәсіпорындары | 2 961 | 2 908 |
| дара кәсіпкерлер | 1 385 298 | 1 330 396 |
| шаруа немесе фермер қожалықтары | 266 463 | 252 191 |
| Шағын және орта кәсіпкерліктегі жұмыспен қамтылғандар саны, адам | 4 239 373 | 4 152 081 |
| соның ішінде: | ||
| шағын кәсіпкерліктің кәсіпорындары | 1 666 461 | 1 649 603 |
| орта кәсіпкерліктің кәсіпорындары | 415 388 | 399 801 |
| дара кәсіпкерлер | 1 814 718 | 1 769 774 |
| шаруа немесе фермер қожалықтары | 342 806 | 332 903 |
| Шағын және орта кәсіпкерліктегі өнім шығарылымы, млн. теңге | 16 761 387 | 13 736 644 |
| соның ішінде: | ||
| шағын кәсіпкерліктің кәсіпорындары | 10 113 844 | 9 508 711 |
| орта кәсіпкерліктің кәсіпорындары | 2 681 926 | 2 415 043 |
| дара кәсіпкерлер | 3 827 233 | 1 675 524 |
| шаруа немесе фермер қожалықтары | 138 384 | 137 366 |
Тіркелген ШОК субъектілерінің жалпы санында жұмыс істеп тұрғандардың үлесі 92,2 % құрады, бұл өткен жылғы деңгейден 1,1 п.п. жоғары. Өңірлер бөлінісінде ең көп үлесі Түркістан (97,9%), Ұлытау (95,3%) және Қостанай (95,2%) облыстарында байқалады. Ең аз үлес Алматы (89,6%) қаласында тіркелген.
| 2024 жылғы 1 сәуірге | 2023 жылғы 1 сәуірге | |||
| тіркелген ШОК субъектілерінің саны, бірлік | жұмыс істеп тұрған ШОК субъектілер саны, бірлік | тіркелген ШОК субъектілерінің саны, бірлік | жұмыс істеп тұрған ШОК субъектілер саны, бірлік | |
| Қазақстан Республикасы | 2 187 241 | 2 017 379 | 2 129 821 | 1 939 801 |
| Абай | 57 435 | 53 262 | 57 680 | 53 020 |
| Ақмола | 63 163 | 58 794 | 61 816 | 57 201 |
| Ақтөбе | 91 094 | 82 968 | 94 417 | 87 160 |
| Алматы | 143 683 | 136 669 | 134 508 | 125 759 |
| Атырау | 68 514 | 63 144 | 72 141 | 66 333 |
| Батыс Қазақстан | 62 192 | 57 720 | 61 564 | 56 483 |
| Жамбыл | 117 843 | 106 701 | 113 299 | 100 566 |
| Жетісу | 63 392 | 59 513 | 62 256 | 56 865 |
| Қарағанды | 110 045 | 100 533 | 108 309 | 97 940 |
| Қостанай | 68 793 | 65 468 | 67 372 | 63 721 |
| Қызылорда | 67 455 | 63 962 | 74 987 | 70 879 |
| Маңғыстау | 83 014 | 77 980 | 86 159 | 80 293 |
| Павлодар | 60 862 | 55 190 | 60 306 | 54 017 |
| Солтүстік Қазақстан | 38 358 | 35 461 | 37 247 | 34 182 |
| Түркістан | 208 873 | 204 408 | 203 877 | 200 551 |
| Ұлытау | 19 325 | 18 408 | 19 751 | 18 585 |
| Шығыс Қазақстан | 69 478 | 62 895 | 70 636 | 63 961 |
| Астана қаласы | 260 384 | 233 511 | 242 499 | 215 902 |
| Алматы қаласы | 391 813 | 351 086 | 368 618 | 315 184 |
| Шымкент қаласы | 141 525 | 129 706 | 132 379 | 121 199 |
| 2024 жылғы 1 сәуірге | 2024 жылғы қаңтар-наурыз | 2023 жылғы 1 сәуірге | 2023 жылғы қаңтар-наурыз | |
| ШОК жұмыспен қамтылғандар саны, адам | ШОК субъектілерінің өнім шығарылымы, млн. теңге | ШОК жұмыспен қамтылғандар саны, адам | ШОК субъектілерінің өнім шығарылымы, млн. теңге | |
| Қазақстан Республикасы | 4 239 373 | 16 761 387 | 4 152 081 | 13 736 644 |
| Абай | 102 820 | 237 868 | 104 452 | 187 376 |
| Ақмола | 144 195 | 385 697 | 141 431 | 280 570 |
| Ақтөбе | 170 651 | 425 105 | 173 016 | 393 009 |
| Алматы | 241 228 | 805 591 | 228 239 | 634 864 |
| Атырау | 142 251 | 1 046 195 | 149 915 | 1 505 096 |
| Батыс Қазақстан | 127 342 | 585 241 | 121 263 | 464 406 |
| Жамбыл | 165 227 | 282 761 | 157 125 | 192 844 |
| Жетісу | 104 523 | 255 026 | 102 890 | 166 189 |
| Қарағанды | 231 052 | 605 380 | 237 121 | 566 450 |
| Қостанай | 159 195 | 446 680 | 163 659 | 434 847 |
| Қызылорда | 114 530 | 204 207 | 122 337 | 121 160 |
| Маңғыстау | 147 226 | 528 200 | 153 732 | 400 775 |
| Павлодар | 139 107 | 372 935 | 134 835 | 263 550 |
| Солтүстік Қазақстан | 107 940 | 232 457 | 101 665 | 157 593 |
| Түркістан | 282 427 | 390 978 | 276 029 | 254 616 |
| Ұлытау | 29 370 | 64 238 | 31 371 | 40 157 |
| Шығыс Қазақстан | 156 364 | 392 529 | 167 872 | 314 702 |
| Астана қаласы | 512 540 | 3 321 810 | 499 445 | 2 952 185 |
| Алматы қаласы | 939 430 | 5 480 010 | 871 956 | 3 886 393 |
| Шымкент қаласы | 221 955 | 698 479 | 213 728 | 519 862 |
ШОК саласына елдің экономикалық белсенді халқының жалпы санынан 44,7% келеді. Өңірлер бөлінісінде ең көп үлес Алматы және Астана қалаларында басым. Ең аз үлес Ұлытау облысында тіркелген.
2024 жылғы 1 сәуірде тіркелген ШОК субъектілерінің саны 2187,2мың бірлікті құрады және 2023 жылдың сәйкес күнімен (2129,8 мың бірлік) салыстырғанда 2,7%-ға артты.
2024 жылғы 1 сәуірде жұмыс істеп тұрған ШОК субъектілерінің саны 2017,4 мың бірлікті құрады және 2023 жылдың сәйкес күнімен (1939,8 мың бірлік) салыстырғанда 4%-ға артты.
2024 жылғы 1 сәуірде ШОК-та жұмыспен қамтылғандар саны 4239 мың адамды құрады, бұл 2,1%-ға көп.
2024 жылғы қаңтар-наурызда ШОК субъектілерінің өнім шығарылымы 16761,4млрд. теңгені құрады және 2023 жылдың өткен кезеңімен салыстырғанда салыстырмалы бағаларда 22%-ға артты.
| Тіркелген ШОК субъектілерінің саны, бірлік | Жұмыс істеп тұрған ШОК субъектілерінің саны, бірлік | ШОК жұмыспен қамтылғандар саны, адам | ШОК субъектілерінің өнім шығарылымы, млн. теңге | |||||
| 2024 жылғы 1 сәуірге | 2023 жылғы 1 сәуірге | 2024 жылғы 1 сәуірге | 2023 жылғы 1 сәуірге | 2024 жылғы 1 сәуірге | 2023 жылғы 1 сәуірге | 2024 жылғы қаңтар-наурыз | 2023 жылғы қаңтар-наурыз | |
| Барлығы | 2 187 241 | 2 129 821 | 2 017 379 | 1 939 801 | 4 239 373 | 4 152 081 | 16 761 387 | 13 736 644 |
| Ауыл, орман және балық шаруашылығы | 312 297 | 300 459 | 300 362 | 286 894 | 466 467 | 462 062 | 564 858 | 497 946 |
| Өнеркәсіп | 128 654 | 126 901 | 117 284 | 114 963 | 429 649 | 424 059 | 2 755 749 | 2 734 012 |
| Тау-кен өндіру өнеркәсібі және карьерлерді қазу | 5 930 | 5 576 | 4 978 | 4 746 | 39 939 | 38 552 | 727 758 | 748 023 |
| Өңдеу өнеркәсібі | 116 133 | 114 801 | 106 672 | 104 684 | 351 538 | 347 243 | 1 736 575 | 1 743 730 |
| Электр энергиясымен, газбен, бумен, ыстық сумен және ауаны кондициялаумен жабдықтау | 2 304 | 2 266 | 1 977 | 1 909 | 17 005 | 17 177 | 234 503 | 190 185 |
| Сумен жабдықтау; қалдықтарды жинау, өңдеу және жою, ластануды жою бойынша қызмет | 4 287 | 4 258 | 3 657 | 3 624 | 21 167 | 21 087 | 56 913 | 52 074 |
| Құрылыс | 120 011 | 116 110 | 100 302 | 97 282 | 319 589 | 311 785 | 2 163 120 | 1 352 447 |
| Көтерме және бөлшек саудада сату; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу | 781 086 | 757 449 | 718 711 | 689 953 | 1 291 856 | 1 256 700 | 5 201 615 | 4 525 116 |
| Көлік және жинақтау | 109 975 | 98 056 | 100 870 | 87 966 | 225 459 | 207 119 | 1 219 752 | 912 257 |
| Тұру және тамақтану бойынша қызмет көрсету | 54 518 | 53 426 | 50 222 | 48 484 | 147 397 | 143 059 | 485 840 | 355 657 |
| Ақпарат және байланыс | 34 855 | 33 608 | 31 264 | 29 769 | 95 458 | 97 219 | 643 174 | 525 545 |
| Қаржы және сақтандыру қызметі | 7 486 | 7 963 | 5 246 | 5 596 | 26 957 | 27 237 | 205 627 | 189 226 |
| Жылжымайтын мүлікпен операциялар | 107 197 | 98 824 | 102 081 | 89 218 | 198 398 | 183 114 | 760 344 | 615 831 |
| Кәсіби, ғылыми және техникалық қызмет | 63 444 | 63 446 | 55 898 | 55 260 | 152 738 | 164 013 | 607 496 | 500 833 |
| Әкімшілік және қосалқы қызмет көрсету саласындағы қызмет | 61 648 | 58 450 | 56 189 | 52 470 | 199 521 | 201 603 | 652 720 | 491 208 |
| Білім беру | 44 786 | 40 214 | 42 151 | 37 158 | 161 997 | 141 837 | 254 243 | 167 966 |
| Денсаулық сақтау және халыққа әлеуметтік қызмет көрсету | 19 899 | 18 206 | 18 695 | 16 928 | 94 259 | 86 707 | 204 800 | 162 231 |
| Өнер, ойын-сауық және демалыс | 19 517 | 18 679 | 17 722 | 16 556 | 38 839 | 37 485 | 293 853 | 293 988 |
| Көрсетілетін қызметтердің өзге де түрлерін ұсыну | 321 868 | 338 030 | 300 382 | 311 304 | 390 789 | 408 082 | 748 196 | 412 381 |
Субъектілер санының, жұмыспен қамтылғандар санының және өнім шығарылымының ең көпүлесі «Көтерме және бөлшек саудада сату; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу» саласында басым.
Республика бойынша 2024 жылғы қаңтар-наурызда ресми статистикалық деректерге сәйкес ЖІӨ-де ШОК үлесі 37,7% құрады және келесі жылдың сәкес кезеңімен салыстырғанда 1 п.п. көбейді.
| 2024 жылғы қаңтар-наурыз | 2023 жылғы қаңтар-наурыз | |||
| ШОК ЖҚҚ, млн. тг. | ЖІӨ-дегі үлесі (ЖӨӨ), пайызбен | ШОК ЖҚҚ, млн. тг. | ЖІӨ-дегі үлесі (ЖӨӨ), пайызбен | |
| Қазақстан Республикасы | 9 822 204,7 | 37,7 | 8 664 238,6 | 36,7 |
| Абай | 144 439,2 | 20,2 | 116 587,9 | 20,5 |
| Ақмола | 203 342,6 | 26,6 | 170 927,0 | 24,9 |
| Ақтөбе | 270 276,7 | 25,1 | 255 709,6 | 27,2 |
| Алматы | 557 779,1 | 46,5 | 407 787,6 | 39,9 |
| Атырау | 675 507,4 | 21,4 | 996 590,6 | 29,9 |
| Батыс Қазақстан | 407 661,6 | 32,9 | 283 554,3 | 31,6 |
| Жамбыл | 148 739,4 | 23,3 | 112 529,4 | 20,5 |
| Жетісу | 157 823,1 | 40,2 | 104 157,0 | 33,1 |
| Қарағанды | 330 830,1 | 19,6 | 322 087,7 | 19,8 |
| Қостанай | 289 308,3 | 29,7 | 278 945,1 | 31,8 |
| Қызылорда | 97 474,4 | 16,9 | 76 101,6 | 14,2 |
| Маңғыстау | 258 423,6 | 30,3 | 228 056,6 | 27,7 |
| Павлодар | 188 275,7 | 19,2 | 152 811,7 | 17,1 |
| Солтүстік Қазақстан | 136 498,8 | 28,2 | 100 920,6 | 24,9 |
| Түркістан | 223 986,2 | 24,1 | 165 448,9 | 21,1 |
| Ұлытау | 28 923,6 | 6,7 | 20 401,8 | 4,9 |
| Шығыс Қазақстан | 248 754,0 | 22,9 | 205 164,5 | 20,3 |
| Астана қаласы | 2 073 067,0 | 78,3 | 1 856 934,6 | 76,5 |
| Алматы қаласы | 2 939 741,9 | 55,2 | 2 575 167,6 | 53,9 |
| Шымкент қаласы | 441 352,3 | 50,6 | 353 857,8 | 50,5 |
Субъектілердің санаттарына бөлінісінде шағын кәсіпкерліктің үлесі 31,1%-ды және орта кәсіпкерліктің үлесі 6,6%-ды құрайды.
Дара кәсіпкерлік Қазақстан Республикасы азаматтарының, оралмандардың таза табыс алуға бағытталған, жеке тұлғалардың меншігіне негізделген және жеке тұлғалардың атынан, олардың тәуекелі мен мүліктік жауапкершілігі үшін жүзеге асырылатын дербес, бастамашыл қызметі болып табылады.
Жеке кәсіпкерлікті жүзеге асыру ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді ауыл шаруашылығы өнімін өндіру үшін пайдаланумен, сондай-ақ осы өнімді қайта өңдеумен және өткізумен тығыз байланысты адамдардың еңбек бірлестігі шаруа немесе фермер қожалығы деп танылады.
Экономикалық қызмет түрі-жабдық, жұмыс күші, өндірістік процестер, ақпараттық желілер мен өнімдер біріктіріліп, біртекті өнімдердің (тауарлардың, қызметтердің) құрылуына әкелетін қызмет. Экономикалық қызмет түрі шығындармен, өндіріс процесімен және өндірілген өніммен сипатталады. Әрбір тіркелген шағын кәсіпкерлік субъектісіне қосылған құнның ең көп өсуін қамтамасыз ететін, яғни негізгі болып табылатын экономикалық қызмет түрі беріледі.
Өнім шығару – барлық шығарылған өнім мен көрсетілген қызметтердің өндірушінің бағасымен көрсетілетін құны.
Шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне қызметі Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік Кодексімен регламенттелетін заңды тұлғалар, дара кәсіпкерлер және шаруа немесе фермер қожалықтары жатады.
Шағын кәсіпкерлік субъектілеріне заңды тұлға құрмаған дара кәсіпкерлер және жұмыскерлерінің жылдық орташа саны жүз адамнан аспайтын және жылдық орташа табысы республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарына қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің үш жүз мың еселенген мөлшерінен аспайтын кәсіпкерлікті жүзеге асыратын заңды тұлғалар жатады.
Орта кәсіпкерлік субъектілеріне шағын және ірі кәсіпкерлік субъектілеріне жатпайтын, кәсіпкерлікті жүзеге асыратын дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар жатады.
