Ұлттық статистика бюросы
Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі
Құрылымдық статистика 2023 жылғы 100 адамнан астам жұмыс істейтін ірі және орта кәсіпорындардың саны 4003 бірлікті құрады және оның ішінде 2471 орта кәсіпорын болып табылады. Жүргізілген зерттеу нәтижелері бойынша шаруашылық субъектілерінің сальдолық қаржылық нәтижесі 14764,7 млрд. теңге сомасында пайда ретінде анықталды, өндірістің рентабельділік (залал) деңгейі 18,5%.
Өндірістік шығыстар құрамында материалдық шығындар - 55,8%, еңбекақы төлеу және амортизацияға шығыстардың үлесі сәйкесінше 14,2% және 9,8% құрады.
2023 жылғы міндеттемелер бойынша берешек 70138 млрд. теңгені құрады, одан мерзімі өткен берешек 0,7% деңгейінде қалыптасты.
2023 жылғы дебиторлық берешек 17098,6 млрд. теңгені құрады, одан мерзімі өткен берешек – 2,8%.
Кәсіпорындардағы активтердің құны 145674,5 млрд. теңгені құрады. Негізгі үлесті ұзақ мерзімді активтер алды 67,4%.
| 2021 | 2022 | 2023 | |
| Кәсіпорындардың жалпы саны, бірлік | 3 748 | 3 924 | 4 003 |
| одан орта, бірлік | 2 213 | 2 405 | 2 471 |
| Өндірілген өнім, орындалған жұмыстар мен көрсетілген қызметтер көлемі | 42 113,7 | 55 422,2 | 59 019,2 |
| одан орта, бірлік | 7 475,7 | 9 768,7 | 11 589,8 |
| Өнімдерді өткізуден және қызметтер көрсетуден түскен кіріс | 60 323,9 | 78 132,5 | 81 956,1 |
| одан орта, бірлік | 12 999,5 | 16 430,5 | 18 613,0 |
| Өткізілген өнім мен көрсетілген қызметтердің өзіндік құны | 39 355,0 | 51 716,3 | 57 887,1 |
| одан орта, бірлік | 9 542,9 | 12 104,9 | 13 552,1 |
| Жалпы пайда | 20 968,9 | 26 416,2 | 24 069,0 |
* Өнімді өткізуден және қызмет көрсетуден түскен табысқа кәсіпорынның тауарлар мен қызметтерді сатудан, оның ішінде негізгі және қосалқы қызмет түрлері бойынша қайта сату үшін сатып алынған тауарлардан алған табысының сомасы кіреді. Өнімдер мен қызметтерді сатудан түскен кіріске қосылған құн салығы, акциздер, сондай-ақ қайтарылған тауарлардың құны, сатудан түсетін жеңілдіктер және сатып алушыға ұсынылған баға бойынша жеңілдіктер кірмейді.
2023 жылға 100 адамға дейін жұмыс істейтін шағын кәсіпорындар саны 343135 бірлікті құрады. Жүргізілген зерттеу нәтижелері бойынша шаруашылық жүргізуші субъектілердің сальдолық қаржылық нәтижесі 14560,6 млрд.теңге сомасында пайда ретінде анықталды.
Шағын кәсіпорындардың шығыстар көлемі 43566,3 млрд. теңгені құрады, одан материалдық шығындар – 22,9%, еңбекақы төлеуге және амортизацияға шығыстар үлесі, сәйкесінше 11,2% және 5,2%.
2023 жылға жағдай бойынша республикада шағын кәсіпорын қызметкерлерінің тізімдік саны –1756,3 мың адам, бір қызметкердің орташа айлық жалақысы – 249166 теңгені құрады.
2023 жылда өнімдерді өткізуден және қызмет көрсетуден түскен кіріс 81790,9 млрд. теңге.
| 2021 | 2022 | 2023 | |
| Шағын кәсіпорындардың саны, бірлік | 237 914 | 320 690 | 343 135 |
| Шағын кәсіпорын қызметкерлерінің саны орташа тоқсан ішінде, адам | 1 421 017 | 1 645 995 | 1 756 625 |
| Бір қызметкердің орташа айлық жалақысы, теңге | 180 969 | 213 122 | 249 166 |
| Өндірілген өнім, орындалған жұмыстар мен көрсетілген қызметтердің көлемі, млрд теңге | 28 025,4 | 36 539,7 | 45 577,1 |
| Өнімдерді өткізуден және қызмет көрсетуден түскен кіріс | 57 646,6 | 65 969,4 | 81 790,9 |
| Өткізілген өнімнің және көрсетілген қызметтің өзіндік құны | 40 259,1 | 43 906,5 | 55 635,7 |
| Жалпы пайда | 17 387,5 | 22 062,9 | 26 155,1 |
Өндірілген өнім, орындалған жұмыстар мен көрсетілген қызметтер көлемі - өндірушінің бағасында шығарылған барлық өнімдер мен көрсетілген қызметтердің құны.
Өнімдерді өткізу мен қызметтерді көрсетуден түскен кіріс - алынған және алуға жататын кіріс сомасынан қосылған құн салығын, акциздерді алып тастағандағы, сондай-ақ, қайтарылып берілген, тұтынушыларға ұсынылған сауда жеңілдіктері мен баға жеңілдіктерін алып тастағандағы түскен кіріс.
Өткізілген өнім мен көрсетілген қызметтердің өзіндік құны - босатылған (тиелген) дайын өнімнің (тауарлардың, қызметтердің) нақты өзіндік құны.
Өндірістік емес шығыстар - бұл өнімдер өткізу мен қызмет көрсету бойынша шығыстарды, әкімшілік шығыстарды, қаржыландыруға жұмсалған шығыстарды қамтитын кезең шығыстары.
Салық салынғанға дейінгі пайда (залал) өнімді (тауарларды, көрсетілетін қызметтерді) өткізуден түсетін табыс пен өткізілген өнімнің (тауарлардың, көрсетілетін қызметтердің) өзіндік құны, сондай-ақ өнімнің (тауарлардың, көрсетілетін қызметтердің) өзіндік құнына енгізілмейтін шығыстар арасындағы айырма ретінде айқындалатын өнімді (тауарларды, қызметтерді) өткізуден түсетін қаржылық нәтиже.
Кәсіпорындардың рентабельділігі олардың қызметінің тиімділігін сипаттайды, салық салынғанға дейінгі пайданың (залалдың), кезең шығыстарын есепке ала отырып, өнімді (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) өндіруге және өткізуге кеткен шығындарға қатынасы ретінде есептеледі.
Міндеттемелер бойынша берешек – кәсіпорындардың уақытша тартылған және тиісті жеке және заңды тұлғаларға қайтарылған ақшалай қаражаттары. Кредиторлық берешекті жөнелтілген тауарларға төленбеген төлемдер, төленбеген салықтар, төленбеген есептелген жалақы құрайды.
Мерзімі өткен берешек – өткен кезеңнен берешектің ауыспалы қалдықтарын қамтитын және есепті күнге өтелмеген мерзімі өткен берешек сомасы.
