Заңды тұлғалар | Дара кәсіпкерлік субъектілері | Филиалдар және шетелдік заңды тұлғалардың филиалдары | Шағын және орта кәсіпкерлік субъектілер | |||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
тіркелген | жұмыс істеп тұрған | тіркелген | жұмыс істеп тұрған | тіркелген | жұмыс істеп тұрған | тіркелген | жұмыс істеп тұрған | |
Барлығы | 506 360 | 392 347 | 1 560 398 | 1 444 551 | 28 043 | 18 938 | 2 001 152 | 1 781 867 |
Шағын | 497 444 | 383 622 | - | - | 26 920 | 17 834 | 437 912 | 334 591 |
Орта | 6 480 | 6 329 | - | - | 635 | 622 | 2 849 | 2 732 |
Ірі | 2 436 | 2 396 | - | - | 488 | 482 | - | - |
Жыл сайын тіркелген заңды тұлғалар санының орта есеппен 5%-ға өскені байқалады, осылай соңғы он жылда (2012-2021 жылдары) олардың саны 317926-нан 481732 дейін (163806 бірлікке немесе 51,5%-ға) өсті. Осыған байланысты негізгі өсім шағын заңды тұлғалар есебінен орын алатындығын атап өту қажет, олардың саны жыл сайын тұрақты түрде орташа 4,9%-ға көбейді. Шағын кәсіпкерліктен бөлек, орта және ірі заңды тұлғалар серпіні тұрақсыз сипатқа ие. Соңғы онжылдықта, орта және ірі заңды тұлғалар санының жыл сайынғы өсуі аясында, 2016, 2017 және 2019 жылдары олардың саны елеусіз түрде, бірақ (1,3%-ға, 1,4%-ға және 3,1%-ға сәйкесінше) төмендеді.
2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Қазақстан Республикасы | 317 926 | 338 981 | 353 833 | 360 287 | 383 850 | 412 677 | 433 774 | 446 687 | 461 983 | 481 732 |
шағын | 309 499 | 330 435 | 344 994 | 351 229 | 374 912 | 403 862 | 424 796 | 437 988 | 453 343 | 472 777 |
орта | 6 095 | 6 113 | 6 364 | 6 572 | 6 502 | 6 432 | 6 490 | 6 297 | 6 235 | 6 494 |
ірі | 2 332 | 2 433 | 2 475 | 2 486 | 2 436 | 2 383 | 2 488 | 2 402 | 2 405 | 2 461 |
В ноябре 2022 года по сравнению с октябрем наблюдается некоторое увеличение количества зарегистрированных юридических лиц (на 0,2%), в сравнении с соответствующим периодом предыдущего года их количество увеличилось на 5,2%. Одновременно наблюдается увеличение и количества действующих юридических лиц – на 1,2% и 11,7% соответственно. С начала года по видам экономической деятельности наибольшее количество зарегистрированных юридических лиц сохраняется по отрасли «Оптовая и розничная торговля; ремонт автомобилей и мотоциклов», доля которых на 1 декабря 2022г. составила 28,1%. На втором месте – «Строительство» (13,6%), на третьем – «Предоставление прочих видов услуг» (9,9%). В совокупности доля этих трех видов деятельности составляет 51,6% всех зарегистрированных юридических лиц.
2022 жылғы 1 желтоқсандағы ахуал бойынша барынша көп тіркелген заңды тұлғалар саны Алматы қаласына (139 927 немесе 27,6%) және Астана (93 799 немесе 18,5%), және Қарағанды облысына (28 582 немесе 5,6%) тиесілі. Ең аз тіркелген заңды тұлғалар саны Ұлытау (2 887 және 0,6%), Абай (8 027 және 1,6%) және Жетісу (8 055 және 1,6%) облыстарына тиесілі.
Барлығы | Одан | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
жұмыс істейтіндер | оның ішінде | Таратылу процесінде | ||||
қайта тіркелгендер | белсенді | уақытша белсенді еместері | ||||
Республика Казахстан | 506 360 | 392 347 | 58 748 | 191 243 | 142 356 | 5 185 |
Ауыл, орман және балық шаруашылығы | 20 402 | 16 811 | 2 048 | 8 236 | 6 527 | 126 |
Тау-кен өндіру өнеркәсібі және карьерлерді қазу | 5 117 | 4 155 | 738 | 1 395 | 2 022 | 58 |
Өндеу өнеркәсібі | 25 587 | 19 602 | 2 108 | 9 731 | 7 763 | 298 |
Электр энергиясымен, газбен, бумен, ыстық сумен және ауаны кондициялаумен жабдықтау | 1 865 | 1 509 | 205 | 730 | 574 | 13 |
Сумен жабдықтау; қалдықтарды жинау, өндеу және жою, ластануды жою бойынша қызмет | 2 749 | 2 113 | 191 | 1 094 | 828 | 39 |
Құрылыс | 68 852 | 52 085 | 7 306 | 15 922 | 28 857 | 1 302 |
Көтерме және бөлшек саудада сату; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу | 142 095 | 101 978 | 16 354 | 46 254 | 39 370 | 1 763 |
Көлік және жинақтау | 20 252 | 15 692 | 2 275 | 7 502 | 5 915 | 234 |
Тұру және тамақтану бойынша қызмет көрсету | 9 648 | 7 744 | 1 420 | 3 738 | 2 586 | 51 |
Ақпарат және байланыс | 15 883 | 12 912 | 2 782 | 6 336 | 3 794 | 76 |
Қаржы және сақтандыру қызметі | 7 969 | 5 207 | 743 | 2 673 | 1 791 | 140 |
Жылжымайтын мүлікпен операциялар | 23 006 | 19 121 | 3 169 | 11 294 | 4 658 | 202 |
Кәсіби, ғылыми және техникалық қызмет | 34 725 | 27 581 | 3 632 | 14 627 | 9 322 | 240 |
Әкімшілік және қосалқы қызмет көрсету саласындағы қызмет | 22 848 | 18 404 | 2 511 | 10 056 | 5 837 | 153 |
Мемлекеттік басқару және қорғаныс; міндетті әлеуметтік қамсыздандыру | 9 601 | 9 302 | 212 | 8 974 | 116 | 44 |
Білім беру | 28 181 | 25 769 | 1 585 | 19 961 | 4 223 | 128 |
Денсаулық сақтау және халыққа әлеуметтік қызмет көрсету | 9 957 | 8 757 | 812 | 5 913 | 2 032 | 60 |
Өнер, ойын-сауық және демалыс | 7 445 | 5 927 | 938 | 3 128 | 1 861 | 41 |
Көрсетілетін қызметтердің өзге де түрлерін ұсыну | 50 177 | 37 677 | 9 719 | 13 678 | 14 280 | 217 |
Үй қызметшісін жалдайтын үй шаруашылықтарының қызметі, өзіндік тұтынуы үшін тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді өндіру бойынша үй шаруашылықтарының қызметі | - | - | - | - | - | - |
Аумақтан тыс ұйымдар мен органдардың қызметі | 1 | - | - | 1 | - | - |
Барлығы | Оның ішінде меншік нысандары және түрлері бойынша | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
мемлекеттік | жеке всего | одан | шетелдік | |||
мемлекеттің қаты-суымен (шетелдің қатысуынсыз) | бірлескен кәсіп-орындар (шетелдің қатысуымен) совместных предприятий | |||||
Республика Казахстан | 506 360 | 25 577 | 439 000 | 386 | 11 046 | 41 783 |
Шағын | 497 444 | 20 895 | 435 239 | 302 | 10 774 | 41 310 |
Орта | 6 480 | 3 559 | 2 639 | 37 | 160 | 282 |
Ірі | 2 436 | 1 123 | 1 122 | 47 | 112 | 191 |
2022 жылғы қарашада қазанмен салыстырғанда кейбір тіркелген жеке кәсіпкерлік субъектілерінің (2,7%-ға) өскені байқалады, өткен жылғы сәйкес кезеңмен салыстырғанда олардың саны 22,8%-ға көбейді. Сонымен қатар жұмыс жасайтын жеке кәсіпкерлік субъектілер санының да 3,2%-ға және 28,6%-ға сәйкесінше өскені байқалады. Жыл басынан бері экономикалық қызмет түрлері бойынша тіркелген жеке кәсіпкерлік субъектілерінің барынша басым бөлігі «Көтерме және бөлшек сауда; автокөліктер мен мотоциклдерді жөндеу» саласы бойынша сақталуда, 2022 жылғы 1 желтоқсандағы олардың үлесі 36,0%-ды құрайды. Екінші орында «Ауыл, орман және балық шаруашылығы» (16,7%), үшінші орында «Өзге де қызмет түрлерін ұсыну» (18,2%). Осы үш қызмет түрінің жиынтық үлесі барлық тіркелген жеке кәсіпкерлік субъектілердің 70,9%-ын құрайды.
Барлығы | Оның ішінде іске асыратындар: | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
тіркелген | жұмыс істейтін | жеке кәсіпкерлік түрінде | бірлескен кәсіпкерлік түрінде | |||
тіркелген | жұмыс істейтін | тіркелген | жұмыс істейтін | |||
Барлығы | 1 560 398 | 1 444 551 | 1 488 421 | 1 373 493 | 71 977 | 71 058 |
Ауыл, орман және балық шаруашылығы | 259 911 | 247 919 | 188 046 | 176 947 | 71 865 | 70 972 |
Тау-кен өндіру өнеркәсібі және карьерлерді қазу | 535 | 506 | 535 | 506 | - | - |
Өңдеу өнеркәсібі | 75 216 | 69 856 | 75 206 | 69 846 | 10 | 10 |
Электр энергиясымен, газбен, бумен, ыстық сумен және ауаны кондициялаумен жабдықтау | 523 | 465 | 523 | 465 | - | - |
Сумен жабдықтау; қалдықтарды жинау, өңдеу және жою, ластануды жою бойынша қызмет | 1 863 | 1 699 | 1 862 | 1 698 | 1 | 1 |
Құрылыс | 46 500 | 42 417 | 46 499 | 42 416 | 1 | 1 |
Көтерме және бөлшек саудада сату; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу | 562 511 | 524 912 | 562 494 | 524 898 | 17 | 14 |
Көлік және жинақтау | 76 762 | 69 350 | 76 752 | 69 344 | 10 | 6 |
Тұру және тамақтану бойынша қызмет көрсету | 42 066 | 38 222 | 42 062 | 38 218 | 4 | 4 |
Ақпарат және байланыс | 16 805 | 15 177 | 16 805 | 15 177 | - | - |
Қаржы және сақтандыру қызметі | 576 | 492 | 576 | 492 | - | - |
Жылжымайтын мүлікпен операциялар | 82 781 | 73 550 | 82 756 | 73 530 | 25 | 20 |
Кәсіби, ғылыми және техникалық қызмет | 31 458 | 28 373 | 31 457 | 28 372 | 1 | 1 |
Әкімшілік және қосалқы қызмет көрсету саласындағы қызмет | 33 528 | 30 648 | 33 520 | 30 640 | 8 | 8 |
Мемлекеттік басқару және қорғаныс; міндетті әлеуметтік қамсыздандыру | 103 | 101 | 103 | 101 | - | - |
Білім беру | 23 392 | 21 633 | 23 391 | 21 632 | 1 | 1 |
Денсаулық сақтау және халыққа әлеуметтік қызмет көрсету | 9 289 | 8 720 | 9 289 | 8 720 | - | - |
Өнер, ойын-сауық және демалыс | 13 126 | 11 718 | 13 125 | 11 717 | 1 | 1 |
Көрсетілетін қызметтердің өзге де түрлерін ұсыну | 283 453 | 258 793 | 283 420 | 258 774 | 33 | 19 |
2022 жылғы 1 желтоқсандағы ахуал бойынша тіркелген филиалдар мен шетелдік заңды тұлға филиалдарының саны 32133 бірлікті құрады, оның ішінде жұмыс жасайтыны - 21095. Барынша көп тіркелген филиалдар мен шетелдік заңды тұлға филиалдарының саны Алматы қаласына (3900 немесе 12,1%) және Астана қаласына (3736 немесе 11,6%), және Қарағанды облысына (2144 немесе 6,7%) тиесілі. Экономикалық қызмет түрлері бойынша тіркелген филиалдар мен шетелдік заңды тұлға филиалдарының барынша басым үлесі «Өзге де қызмет түрлерін ұсыну» (12809 немесе 39,9%), «Көтерме және бөлшек сауда; автокөліктер мен мотоциклдерді жөндеу» (4749 немесе 14,8%) және «Құрылыс» (2247 немесе 7,0%) салаларына жатады.
Барлығы | Оның ішінде меншік нысандары және түрлері бойынша | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
мемлекеттік | жеке барлығы | одан | шетелдік | |||
мемлекеттің қаты-суымен (шетелдің қатысуынсыз) | бірлескен кәсіп-орындар (шетелдің қатысуымен) совместных предприятий | |||||
Қазақстан Республикасы | 28 043 | 2 168 | 24 525 | 280 | 734 | 1 350 |
Шағын | 26 920 | 1 981 | 23 638 | 246 | 683 | 1 301 |
Орта | 635 | 105 | 502 | 18 | 24 | 28 |
Ірі | 488 | 82 | 385 | 16 | 27 | 21 |
Барлығы | Одан | |||||
---|---|---|---|---|---|---|
жұмыс істейтіндер | Оның ішінде | Таратылу процесінде | ||||
қайта тіркелгендер | белсенді | уақытша белсенді еместері | ||||
Қазақстан Республикасы | 4 090 | 2 157 | 331 | 1 012 | 814 | 88 |
Шағын | 4 043 | 2 112 | 331 | 968 | 813 | 87 |
Орта | 22 | 20 | - | 20 | - | 1 |
Ірі | 25 | 25 | - | 24 | 1 | - |
2022 жылы өткен жылмен салыстырғанда тіркелген заңды тұлғалар, филиалдар және шетелдік меншік нысаны бар шетелдік заңды тұлға филиалдарының саны елеулі өсті. Егер өткен жылдары мұндай субъектілердің өсімі орташа 6,7%-ды құраса, 2022 жылдың 11 айындағы өсім 24,9%-ды құрады. Тіркелген заңды тұлғалар, филиалдар және бірлескен меншік нысаны бар шетелдік заңды тұлға филиалдары өсімі 1,2%.
Экономикалық қызмет түрлері бөлінісінде тіркелген заңды тұлғалар, филиалдар мен шетелдік және бірлескен меншік нысаны бар шетелдік заңды тұлға филиалдарының барынша басым үлесі «Көтерме және бөлшек сауда; автокөліктер мен мотоциклдерді жөндеу» – 38,9%, «Өзге де қызмет түрлерін ұсыну» – 12,4%, «Құрылыс» – 10,4% салаларына тиесілі.
Заңды тұлғалар, филиалдар мен шетелдік заңды тұлғалардың филиалдары | ||||
---|---|---|---|---|
шетелдік меншік | бірлескен меншік | |||
тіркелген | жұмыс істейтін | тіркелген | жұмыс істейтін | |
Қазақстан Республикасы | 47223 | 35 272 | 11 780 | 8 171 |
Ресей | 18 189 | 14 852 | 4 990 | 3 702 |
Туркия | 5 057 | 3 601 | 790 | 468 |
Қытай | 3 260 | 1 746 | 763 | 457 |
Қырғызстан | 2 930 | 2 290 | 384 | 263 |
Өзбекстан | 2 839 | 2 141 | 675 | 455 |
Украина | 1 242 | 924 | 377 | 260 |
Әзірбайжан | 1 157 | 904 | 208 | 130 |
Германия | 903 | 693 | 534 | 378 |
Корея Республикасы | 848 | 555 | 190 | 108 |
* Тіркелген заңды тұлғалар, филиалдар және шетелдік заңды тұлға филиалдары ең көп 10 көшбасшы ел
2022 жылғы 1 желтоқсандағыдағы ахуал бойынша жұмыс жасап тұрған ШОК субъектілерінің саны өткен жылғы сәйкес мерзіммен салыстырғанда 25,1%-ға көбейді. ШОК субъектілерінің жалпы санындағы жеке кәсіпкерлердің үлесі 65,6%-ды, шағын кәсіпкерлік заңды тұлғалары– 21,9%, шаруа немесе фермер қожалықтары – 12,4%, орта кәсіпкерлік заңды тұлғалары – 0,1%-ды құрады.
Экономикалық қызмет түрлері бөлінісінде тіркелген шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің барынша басым үлесі «Көтерме және бөлшек сауда; автокөліктер мен мотоциклдерді жөндеу» – 34,8%; «Өзге де қызмет түрлерін ұсыну» – 15,4%. «Ауыл, орман және балық шаруашылығы» – 14,6% салаларына тиесілі.
тіркелген | Өткен жылғы тиісті кезеңге, пайызбен | Жұмыс істейтіндер | Өткен жылғы тиісті кезеңге, пайызбен | |
---|---|---|---|---|
Қазақстан Республикасы | 2 001 152 | 118,5 | 1 781 867 | 125,1 |
Абай | 54 274 | 115,5 | 48 633 | 118,1 |
Ақмола | 59 364 | 107,2 | 53 955 | 110,5 |
Ақтөбе | 89 441 | 119,1 | 81 017 | 123,7 |
Алматы | 124 492 | 127,6 | 114 156 | 134,7 |
Атырау | 68 457 | 115,3 | 61 808 | 119,7 |
Батыс Қазақстан | 58 085 | 113,9 | 51 887 | 117,4 |
Жамбыл | 104 513 | 119,7 | 90 126 | 126,2 |
Жетісу | 59 155 | 113,4 | 52 573 | 118,0 |
Қарағанды | 103 415 | 110,8 | 91 457 | 113,8 |
Қостанай | 64 845 | 106,4 | 60 632 | 110,9 |
Қызылорда | 71 073 | 124,5 | 66 054 | 129,5 |
Маңғыстау | 80 330 | 126,2 | 73 612 | 131,5 |
Павлодар | 57 932 | 108,5 | 51 573 | 110,3 |
Солтүстік Қазақстан | 36 192 | 105,4 | 32 624 | 108,0 |
Түркістан | 183 911 | 123,2 | 180 207 | 124,7 |
Ұлытау | 18 452 | 118,8 | 16 975 | 120,4 |
Шығыс Қазақстан | 68 446 | 108,6 | 60 426 | 111,2 |
Астана қаласы | 229 376 | 120,9 | 201 074 | 124,4 |
Алматы қаласы | 349 563 | 119,0 | 285 640 | 140,3 |
Шымкент қаласы | 119 836 | 133,1 | 107 438 | 142,3 |
Жеке кәсіпкерлік – бұл Қазақстан Республикасы азаматтарының, қандастардың таза кіріс алуға бағытталған, жеке тұлғалардың өздерінің меншігіне негізделген және жеке тұлғалар атынан, олардың тәуекел етуімен және мүліктік жауапкершілігімен жүзеге асырылатын дербес, бастамашыл қызметі. Жеке кәсіпкерлік өзіндік немесе бірлескен кәсіпкерлік түрінде жүзеге асырылады.
Өзіндік кәсіпкерлікті бір жеке тұлға өзіне меншік құқығымен тиесілі мүлік негізінде, сондай-ақ мүлікті пайдалануға және (немесе) оған иелік етуге жол беретін өзге де құқыққа орай дербес жүзеге асырады.
Бірлескен кәсіпкерлікті жеке тұлғалар (жеке кәсіпкерлер) тобы өздеріне ортақ меншік құқығымен тиесілі мүлік негізінде, сондай-ақ мүлікті бірлесіп пайдалануға және (немесе) оған иелік етуге жол беретін өзге де құқыққа орай жүзеге асырады.
Кәсіпкерлік субъектілерінің санаттары – қызметкерлердің орташа жылдық саны мен орташа жылдық табысқа байланысты кәсіпкерлік субъектілері мына топтарға жатады: "шағын кәсіпкерлік субъектілері", оның ішінде микрокәсіпкерлік субъектілері; орта кәсіпкерлік субъектілері; ірі кәсіпкерлік субъектілері. Мемлекеттік статистика мақсаты үшін тек қана қызметкерлердің орташа жылдық саны белгісі ғана пайдаланылады.
Қызметтің негізгі түрі – шаруашылық жүргізуші субъект жүзеге асыратын қызметтің кез келген басқа түріне қосылған құн салығынан асатын қызмет түрі;
Қосылқы қызмет түрі – үшінші тұлғалар үшін өнімді (тауарды және қызметті) өндіру мақсатында жүзеге асырылатын негізгіден басқа қызмет түрі.
Барлық ұсынылған көрсеткіштер Статистикалық бизнес-тіркелім негізінде қалыптасқан, ол заңды тұлғалар, филиалдар және шетелдік заңды тұлға филиалдары, сондай-ақ тіркеу органдарында тіркеуден немесе қайта тіркеуден өткен жеке кәсіпкерлік субъектілері туралы ақпаратты қамтиды.
Ұсынылған кестелер тіркелген және жұмыс жасап тұрған заңды тұлғалардың, филиалдардың және шетелдік заңды тұлға филиалдарының, жеке кәсіпкерлік субъектілерінің, сондай-ақ өңірлер бөлінісі мен қызмет түрлері бойынша, меншік нысандары бойынша, мөлшері бойынша шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің санын көрсетеді.
Қызмет түрлері қолданыстағы Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы жіктеуішіне (ЭҚЖЖ) сәйкес ұсынылған. Бірнеше қызмет түрлерін жүзеге асыратын субъектілер ең көп қосылған құн өсімін қамтамасыз ететін, негізгі қызмет бойынша есептеледі.
Статистикалық бизнес-тіркелімде жұмыс жасайтын субъектілерге мыналар жатады:
«Қызметкерлердің саны бойынша заңды тұлғалардың, филиалдар мен өкілдіктердің, сондай-ақ жеке кәсіпкерлік субъектілерінің өлшемділігі жіктеуішіне» сәйкес мөлшері бойынша қызметкерлердің жалпы жылдық санына байланысты субъектілерді 3 топқа бөлу қарастырылған:
Филиалдары бар заңды тұлғалар оның барлық филиалдарындағы қызметкерлерінің тізімдік санымен бірге есептеледі.