Ұлттық статистика бюросы
Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі
Кәсіпорын статистикасы 
Жұмыс істеп тұрған ШОК субъектілерінің жалпы санында дара кәсіпкерлер үлесі 69,1%, шағын кәсіпкерліктегі заңды тұлғалар – 17,6%, шаруа немесе фермер қожалықтары – 13,1%, орта кәсіпкерліктегі заңды тұлғалар – 0,1%-ды құрады.
Ұйымдық-құқықтық нысандар бөлінісінде тіркелген субъектілердің ең көп санын дара кәсіпкерлер –1,5 млн. бірлікті, одан жұмыс істеп тұрғандар 1,4 млн. бірлікті құрайды.
Жұмыспен қамтылғандар санының ең көбі шағын кәсіпкерлікке – 1,7 млн. адам және дара кәсіпкерлерге – 1,8 млн. бірлік келеді.
Шағын кәсіпкерліктің өнім шығарылымы 19,5 трлн. теңгені құрады, бұл барлық ШОК субъектілерінің жалпы өнім шығарылымынан 68% ды құрайды.
| 2023 жылғы 1 шілдеге | 2022 жылғы 1 шілдеге | |
|---|---|---|
| Шағын және орта кәсіпкерліктегі тіркелген субъектілер, бірлік | 2 223 486 | 1 798 349 |
| соның ішінде: | ||
| шағын кәсіпкерліктің кәсіпорындары | 452 053 | 426 271 |
| орта кәсіпкерліктің кәсіпорындары | 2 940 | 2 880 |
| дара кәсіпкерлер | 1 496 527 | 1 137 768 |
| шаруа немесе фермер қожалықтары | 271 966 | 231 430 |
| Шағын және орта кәсіпкерліктегі жұмыс істеп тұрған субъектілер, бірлік | 2 015 030 | 1 559 859 |
| соның ішінде: | ||
| шағын кәсіпкерліктің кәсіпорындары | 354 618 | 315 270 |
| орта кәсіпкерліктің кәсіпорындары | 2 851 | 2 750 |
| дара кәсіпкерлер | 1 392 945 | 1 019 397 |
| шаруа немесе фермер қожалықтары | 264 616 | 222 442 |
| Шағын және орта кәсіпкерліктегі жұмыспен қамтылғандар саны, адам | 4 272 966 | 3 761 990 |
| соның ішінде: | ||
| шағын кәсіпкерліктің кәсіпорындары | 1 689 156 | 1 604 071 |
| орта кәсіпкерліктің кәсіпорындары | 398 771 | 380 030 |
| дара кәсіпкерлер | 1 839 808 | 1 473 239 |
| шаруа немесе фермер қожалықтары | 345 231 | 304 650 |
| Шағын және орта кәсіпкерліктегі өнім шығарылымы, млн. теңге | 28 791 406 | 23 416 338 |
| соның ішінде: | ||
| шағын кәсіпкерліктің кәсіпорындары | 19 488 375 | 16 710 783 |
| орта кәсіпкерліктің кәсіпорындары | 5 361 255 | 4 311 548 |
| дара кәсіпкерлер | 3 576 709 | 2 080 150 |
| шаруа немесе фермер қожалықтары | 365 067 | 313 857 |
Тіркелген ШОК субъектілерінің жалпы санында жұмыс істеп тұрғандардың үлесі 90,6% құрады, бұл өткен жылғы деңгейден 3,9 п.п. жоғары. Өңірлер бөлінісінде ең көп үлес Түркістан (97,9%), Қызылорда (93,9%) және Қостанай (93,3%) облыстарында байқалады. Ең аз үлес Алматы қаласында (85,7%) тіркелген.
| 2023 жылғы 1 шілдеге | 2022 жылғы 1 шілдеге | |||
|---|---|---|---|---|
| тіркелген ШОК субъектілерінің саны, бірлік | жұмыс істеп тұрған ШОК субъектілер саны, бірлік | тіркелген ШОК субъектілерінің саны, бірлік | жұмыс істеп тұрған ШОК субъектілер саны, бірлік | |
| Қазақстан Республикасы | 2 223 486 | 2 015 030 | 1 798 349 | 1 559 859 |
| Абай | 59 406 | 53 942 | 49 482 | 43 647 |
| Ақмола | 63 670 | 58 306 | 56 650 | 50 755 |
| Ақтөбе | 97 662 | 88 548 | 80 868 | 71 977 |
| Алматы | 142 363 | 133 532 | 108 197 | 96 653 |
| Атырау | 74 428 | 67 934 | 62 320 | 55 331 |
| Батыс Қазақстан | 64 474 | 58 886 | 53 045 | 46 545 |
| Жамбыл | 119 717 | 106 122 | 92 479 | 77 193 |
| Жетісу | 65 203 | 59 862 | 53 000 | 45 617 |
| Қарағанды | 112 479 | 100 124 | 96 183 | 83 038 |
| Қостанай | 69 847 | 65 149 | 61 414 | 56 549 |
| Қызылорда | 77 590 | 72 872 | 59 023 | 53 725 |
| Маңғыстау | 89 490 | 83 144 | 70 683 | 63 636 |
| Павлодар | 62 058 | 55 351 | 54 416 | 47 517 |
| Солтүстік Қазақстан | 38 461 | 34 759 | 34 748 | 30 890 |
| Түркістан | 216 020 | 211 477 | 158 974 | 155 073 |
| Ұлытау | 20 545 | 19 109 | 16 189 | 14 619 |
| Шығыс Қазақстан | 72 400 | 64 599 | 64 214 | 55 859 |
| Астана қаласы | 252 958 | 223 597 | 206 930 | 179 003 |
| Алматы қаласы | 384 178 | 329 082 | 318 178 | 244 367 |
| Шымкент қаласы | 140 537 | 128 635 | 101 356 | 87 865 |
| 2023 жылғы 1 шілдеге | 2023 жылғы қаңтар-маусым | 2022 жылғы 1 шілдеге | 2022 жылғы қаңтар- маусым | |
|---|---|---|---|---|
| ШОК жұмыспен қамтылғандар саны, адам | ШОК субъектілерінің өнім шығарылымы, млн. теңге | ШОК жұмыспен қамтылғандар саны, адам | ШОК субъектілерінің өнім шығарылымы, млн. теңге | |
| Қазақстан Республикасы | 4 272 966 | 28 791 406 | 3 761 990 | 23 416 338 |
| Абай | 102 027 | 396 485 | 92 657 | 250 311 |
| Ақмола | 144 408 | 646 252 | 136 453 | 560 777 |
| Ақтөбе | 181 460 | 861 883 | 166 481 | 640 171 |
| Алматы | 241 349 | 1 526 652 | 202 486 | 1 165 281 |
| Атырау | 157 942 | 2 472 889 | 142 410 | 2 447 950 |
| Батыс Қазақстан | 125 887 | 1 014 997 | 113 012 | 1 000 071 |
| Жамбыл | 164 746 | 444 912 | 133 315 | 311 259 |
| Жетісу | 109 994 | 362 555 | 96 384 | 322 121 |
| Қарағанды | 242 333 | 1 162 903 | 222 448 | 955 474 |
| Қостанай | 165 376 | 874 951 | 160 337 | 791 687 |
| Қызылорда | 124 376 | 300 577 | 107 387 | 232 461 |
| Маңғыстау | 158 306 | 867 344 | 146 998 | 784 979 |
| Павлодар | 140 000 | 613 439 | 133 681 | 503 461 |
| Солтүстік Қазақстан | 105 971 | 386 646 | 104 876 | 428 739 |
| Түркістан | 288 555 | 565 393 | 231 539 | 417 299 |
| Ұлытау | 31 567 | 92 466 | 27 626 | 66 959 |
| Шығыс Қазақстан | 165 435 | 715 742 | 151 780 | 558 117 |
| Астана қаласы | 503 872 | 6 172 840 | 444 329 | 4 836 760 |
| Алматы қаласы | 899 004 | 8 160 412 | 758 393 | 6 404 483 |
| Шымкент қаласы | 220 358 | 1 152 068 | 189 398 | 737 978 |
ШОК саласына елдің экономикалық белсенді халқының жалпы санынан 44,7% келеді. Өңірлер бөлінісінде ең көп үлес Алматы және Астана қалаларында басым. Ең аз үлес Жамбыл облысында тіркелген.
2023 жылғы 1 шілдеде тіркелген ШОК субъектілерінің саны 2223,5 мың бірлікті құрады және 2022 жылдың сәйкес күнімен (1798,3 мың бірлік) салыстырғанда 23,6%-ға артты.
2023 жылғы 1 шілдеде жұмыс істеп тұрған ШОК субъектілерінің саны 2015 мың бірлікті құрады және 2022 жылдың сәйкес күнімен (1559,9 мың бірлік) салыстырғанда 29,2%-ға артты.
2023 жылғы 1 шілдеде ШОК-та жұмыспен қамтылғандар саны 4273мың адамды құрады, бұл 13,6%-ға көп.
2023 жылғы қаңтар-маусымда ШОК субъектілерінің өнім шығарылымы 28791,4 млрд. теңгені құрады және 2022 жылдың өткен кезеңімен салыстырғанда салыстырмалы бағаларда 23%-ға артты.
| Тіркелген ШОК субъектілерінің саны, бірлік | Жұмыс істеп тұрған ШОК субъектілерінің саны, бірлік | ШОК жұмыспен қамтылғандар саны, адам | ШОК субъектілерінің өнім шығарылымы, млн. теңге | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2023 жылғы 1 шілдеге | 2022 жылғы 1 шілдеге | 2023 жылғы 1 шілдеге | 2022 жылғы 1 шілдеге | 2023 жылғы 1 шілдеге | 2022 жылғы 1 шілдеге | 2023 жылғы қаңтар-маусым | 2022 жылғы қаңтар- маусым | |
| Барлығы | 2 223 486 | 1 798 349 | 2 015 030 | 1 559 859 | 4 272 966 | 3 761 990 | 28 791 406 | 23 416 338 |
| Ауыл, орман және балық шаруашылығы | 314 227 | 276 177 | 300 370 | 259 320 | 483 954 | 445 259 | 1 189 272 | 924 187 |
| Өнеркәсіп | 136 428 | 91 049 | 123 076 | 76 597 | 438 958 | 385 509 | 5 972 845 | 5 413 309 |
| Тау-кен өндіру өнеркәсібі және карьерлерді қазу | 5 731 | 5 239 | 4 823 | 4 230 | 39 899 | 39 904 | 1 693 933 | 1 516 519 |
| Өңдеу өнеркәсібі | 124 045 | 79 557 | 112 623 | 67 322 | 361 226 | 310 072 | 3 800 772 | 3 422 136 |
| Электр энергиясымен, газбен, бумен, ыстық сумен және ауаны кондициялаумен жабдықтау | 2 295 | 2 102 | 1 947 | 1 655 | 16 877 | 15 353 | 358 519 | 377 810 |
| Сумен жабдықтау; қалдықтарды жинау, өңдеу және жою, ластануды жою бойынша қызмет | 4 357 | 4 151 | 3 683 | 3 390 | 20 956 | 20 180 | 119 621 | 96 844 |
| Құрылыс | 119 190 | 109 068 | 98 786 | 87 064 | 325 461 | 311 447 | 3 375 176 | 2 879 027 |
| Көтерме және бөлшек саудада сату; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу | 798 506 | 604 931 | 723 015 | 520 536 | 1 290 272 | 1 097 294 | 8 060 293 | 7 051 571 |
| Көлік және жинақтау | 100 921 | 92 256 | 90 106 | 79 003 | 215 527 | 189 603 | 2 205 165 | 1 517 573 |
| Тұру және тамақтану бойынша қызмет көрсету | 54 752 | 48 381 | 49 333 | 42 346 | 146 718 | 143 641 | 723 905 | 510 684 |
| Ақпарат және байланыс | 34 686 | 29 687 | 30 561 | 24 798 | 99 461 | 83 041 | 1 089 120 | 629 951 |
| Қаржы және сақтандыру қызметі | 7 919 | 8 083 | 5 448 | 5 174 | 26 591 | 23 635 | 392 337 | 297 778 |
| Жылжымайтын мүлікпен операциялар | 100 429 | 92 554 | 91 203 | 80 107 | 188 291 | 172 240 | 1 176 332 | 903 898 |
| Кәсіби, ғылыми және техникалық қызмет | 64 306 | 61 600 | 55 302 | 50 805 | 163 947 | 154 367 | 1 224 446 | 882 992 |
| Әкімшілік және қосалқы қызмет көрсету саласындағы қызмет | 60 703 | 50 941 | 54 148 | 43 259 | 201 832 | 179 910 | 1 041 151 | 746 654 |
| Білім беру | 42 430 | 33 741 | 38 785 | 29 959 | 145 416 | 131 532 | 337 758 | 237 295 |
| Денсаулық сақтау және халыққа әлеуметтік қызмет көрсету | 19 102 | 15 624 | 17 659 | 14 088 | 88 941 | 88 982 | 356 038 | 335 000 |
| Өнер, ойын-сауық және демалыс | 19 562 | 16 764 | 17 417 | 13 976 | 39 117 | 35 194 | 782 443 | 507 315 |
| Көрсетілетін қызметтердің өзге де түрлерін ұсыну | 350 325 | 267 493 | 319 821 | 232 827 | 418480 | 320 336 | 865125 | 579 104 |
Субъектілер санының, жұмыспен қамтылғандар санының және өнім шығарылымының ең көп үлесі «Көтерме және бөлшек саудада сату; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу» саласында басым.
Республика бойынша 2023 жылғы қаңтар-маусымда ресми статистикалық деректерге сәйкес ЖІӨ-де ШОК үлесі 36,4% құрады және өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 0,7 п.п. көбейді.
| 2023 жылғы қаңтар-маусым | 2022 жылғы қаңтар-маусым | |||
|---|---|---|---|---|
| ШОК ЖҚҚ, млн. тг. | ЖІӨ-дегі үлесі (ЖӨӨ), пайызбен | ШОК ЖҚҚ, млн. тг. | ЖІӨ-дегі үлесі (ЖӨӨ), пайызбен | |
| Қазақстан Республикасы | 17 213 262,1 | 36,4 | 14 288 143,5 | 35,7 |
| Абай | 216 361,9 | 18,7 | 139 966,9 | 16,1 |
| Ақмола | 376 166,6 | 25,7 | 344 018,5 | 28,8 |
| Ақтөбе | 543 620,1 | 27,3 | 411 727,3 | 21,3 |
| Алматы | 896 928,9 | 47,0 | 689 411,6 | 39,7 |
| Атырау | 1 645 872,3 | 24,7 | 1 477 708,4 | 23,3 |
| Батыс Қазақстан | 626 439,1 | 33,1 | 575 103,4 | 31,5 |
| Жамбыл | 267 393,9 | 20,7 | 189 850,4 | 18,0 |
| Жетісу | 209 815,0 | 30,2 | 200 078,4 | 39,2 |
| Қарағанды | 572 226,4 | 19,0 | 479 216,9 | 16,1 |
| Қостанай | 463 037,9 | 28,5 | 419 923,5 | 30,5 |
| Қызылорда | 188 328,3 | 16,7 | 156 053,0 | 15,5 |
| Маңғыстау | 570 561,0 | 28,5 | 557 491,6 | 30,2 |
| Павлодар | 311 837,2 | 18,0 | 258 643,6 | 16,8 |
| Солтүстік Қазақстан | 222 898,7 | 26,8 | 263 808,8 | 43,5 |
| Түркістан | 310 940,5 | 20,6 | 212 109,8 | 17,2 |
| Ұлытау | 38 339,2 | 5,1 | 28 264,6 | 3,8 |
| Шығыс Қазақстан | 392 978,6 | 21,5 | 311 810,5 | 20,7 |
| Астана қаласы | 3 469 192,6 | 73,0 | 2 932 237,5 | 81,5 |
| Алматы қаласы | 5 133 140,8 | 54,1 | 4 157 938,5 | 60,3 |
| Шымкент қаласы | 757 183,1 | 49,7 | 482 780,4 | 38,9 |
Субъектілердің санаттарына бөлінісінде шағын кәсіпкерліктің үлесі 29,6%-ды және орта кәсіпкерліктің үлесі 6,8%-ды құрайды.
Дара кәсіпкерлік Қазақстан Республикасы азаматтарының, оралмандардың таза табыс алуға бағытталған, жеке тұлғалардың меншігіне негізделген және жеке тұлғалардың атынан, олардың тәуекелі мен мүліктік жауапкершілігі үшін жүзеге асырылатын дербес, бастамашыл қызметі болып табылады.
Жеке кәсіпкерлікті жүзеге асыру ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді ауыл шаруашылығы өнімін өндіру үшін пайдаланумен, сондай-ақ осы өнімді қайта өңдеумен және өткізумен тығыз байланысты адамдардың еңбек бірлестігі шаруа немесе фермер қожалығы деп танылады.
Экономикалық қызмет түрі-жабдық, жұмыс күші, өндірістік процестер, ақпараттық желілер мен өнімдер біріктіріліп, біртекті өнімдердің (тауарлардың, қызметтердің) құрылуына әкелетін қызмет. Экономикалық қызмет түрі шығындармен, өндіріс процесімен және өндірілген өніммен сипатталады. Әрбір тіркелген шағын кәсіпкерлік субъектісіне қосылған құнның ең көп өсуін қамтамасыз ететін, яғни негізгі болып табылатын экономикалық қызмет түрі беріледі.
Өнім шығару – барлық шығарылған өнім мен көрсетілген қызметтердің өндірушінің бағасымен көрсетілетін құны.
Шағын және орта кәсіпкерлік субъектілеріне қызметі Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік Кодексімен регламенттелетін заңды тұлғалар, дара кәсіпкерлер және шаруа немесе фермер қожалықтары жатады.
Шағын кәсіпкерлік субъектілеріне заңды тұлға құрмаған дара кәсіпкерлер және жұмыскерлерінің жылдық орташа саны жүз адамнан аспайтын және жылдық орташа табысы республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарына қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің үш жүз мың еселенген мөлшерінен аспайтын кәсіпкерлікті жүзеге асыратын заңды тұлғалар жатады.
Орта кәсіпкерлік субъектілеріне шағын және ірі кәсіпкерлік субъектілеріне жатпайтын, кәсіпкерлікті жүзеге асыратын дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар жатады.
