Ұлттық статистика бюросы
Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі
Кәсіпорын статистикасы | Өлшемділігі бойынша | Заңды тұлғалар | Дара кәсіпкерлік субъектілері | Филиалдар және шетелдік заңды тұлғалардың филиалдары | Шағын және орта кәсіпкерлік субъектілер | |||||
| тіркелген | жұмыс істеп тұрған | тіркелген | жұмыс істеп тұрған | тіркелген | жұмыс істеп тұрған | тіркелген | жұмыс істеп тұрған | ||
| Барлығы | 529 917 | 424 399 | 1 724 079 | 1 650 210 | 31 913 | 22 484 | 2 187 012 | 2 015 768 | |
| Шағын | 520 748 | 415 374 | - | - | 30 789 | 21 374 | 2 183 988 | 2 012 828 | |
| Орта | 6 689 | 6 575 | - | - | 624 | 617 | 3 024 | 2 940 | |
| Ірі | 2 480 | 2 450 | - | - | 498 | 493 | - | - | |
Жыл сайын тіркелген заңды тұлғалар санының орта есеппен 4,5%-ға өскені байқалады, осылай соңғы он жылда (2014-2023 жылдары) олардың саны 353833-дан 526290 дейін (172457 бірлікке немесе 48,7%-ға) өсті. Осыған байланысты негізгі өсім шағын заңды тұлғалар есебінен орын алатындығын атап өту қажет, олардың саны жыл сайын тұрақты түрде орташа 4,6%-ға көбейді. Шағын кәсіпкерліктен бөлек, орта және ірі заңды тұлғалар серпіні тұрақсыз сипатқа ие. Соңғы онжылдықта, орта және ірі заңды тұлғалар санының жыл сайынғы өсуі аясында, 2016, 2017 және 2019 жылдары олардың саны елеусіз түрде, бірақ (1,3%-ға, 1,4%-ға және 3,1%-ға сәйкесінше) төмендеді.
| Өлшемділігі бойынша | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2023 | |
| Барлығы | 353 833 | 360 287 | 383 850 | 412 677 | 433 774 | 446 687 | 461 983 | 481 732 | 507 238 | 526 290 | |
| шағын | 344 994 | 351 229 | 374 912 | 403 862 | 424 796 | 437 988 | 453 343 | 472 777 | 497 995 | 517 123 | |
| орта | 6 364 | 6 572 | 6 502 | 6 432 | 6 490 | 6 297 | 6 235 | 6 494 | 6 685 | 6 689 | |
| ірі | 2 475 | 2 486 | 2 436 | 2 383 | 2 488 | 2 402 | 2 405 | 2 461 | 2 558 | 2 478 | |
2024 жылғы сәуірді наурыз айымен салыстырғанда, тіркелген заңды тұлғалар санының (0,3%-ға) көбейгені байқалады, өткен жылғы сәйкес кезеңмен салыстырғанда олардың саны 2,7%-ға көбейді. Жұмыс істеп тұрған заңды тұлғалар саны ағымдағы жылдың алдыңғы айымен салыстырғанда 0,04% көбейді, ал өткен жылғы сәйкес кезеңмен салыстырғанда 1,9%-ға өскені байқалады. Жыл басынан бері экономикалық қызмет түрлері бойынша тіркелген заңды тұлғалар санының барынша басым бөлігі «Көтерме және бөлшек саудада сату; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу» саласы бойынша сақталуда, 2024 жылғы 1 мамырда олардың үлесі 27,6%-ды құрайды. Екінші орында – «Құрылыс» (13,3%), үшінші орында – «Көрсетілетін қызметтердің өзге де түрлерін ұсыну» (9,9%). Осы үш қызмет түрінің жиынтық үлесі барлық тіркелген заңды тұлғалардың 50,8%-ын құрады.
2024 жылғы 1 мамырдағы жағдай бойынша барынша көп тіркелген заңды тұлғалар саны Алматы қаласына (150220 немесе 28,4%) және Астана (101861 немесе 19,2%), және Қарағанды облысына (28808 немесе 5,4%) тиесілі. Ең аз тіркелген заңды тұлғалар саны Ұлытау (2963 және 0,6%), және Жетісу (8272 және 1,6%) және Абай (8337 және 1,6%) облыстарына тиесілі.
| Қызмет түрлері бойынша | Барлығы | Одан | ||||
| жұмыс істеп тұрғандар | оның ішінде | Таратылу процесінде | ||||
| қайта тіркелгендер | белсенді | уақытша белсенді еместері | ||||
| Барлығы | 529 917 | 424 399 | 55 942 | 204 997 | 163 460 | 5 054 |
| Ауыл, орман және балық шаруашылығы | 21 143 | 18 113 | 1 573 | 8 636 | 7 904 | 115 |
| Тау-кен өндіру өнеркәсібі және карьерлерді қазу | 5 461 | 4 549 | 558 | 1 630 | 2 361 | 50 |
| Өндеу өнеркәсібі | 26 713 | 21 009 | 1 631 | 10 717 | 8 661 | 305 |
| Электр энергиясымен, газбен, бумен, ыстық сумен және ауаны кондициялаумен жабдықтау | 1 906 | 1 607 | 121 | 822 | 664 | 9 |
| Сумен жабдықтау; су бұру; қалдықтарды жинау, өңдеу және жою, ластануды жою бойынша қызмет | 2 761 | 2 159 | 137 | 1 193 | 829 | 42 |
| Құрылыс | 70 441 | 53 246 | 5 457 | 18 363 | 29 426 | 1 298 |
| Көтерме және бөлшек саудада сату; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу | 145 994 | 108 350 | 16 401 | 47 488 | 44 461 | 1 787 |
| Көлік және жинақтау | 21 855 | 17 460 | 2 330 | 8 421 | 6 709 | 232 |
| Тұру және тамақтану бойынша қызмет көрсету | 10 463 | 8 531 | 1 444 | 4 114 | 2 973 | 49 |
| Ақпарат және байланыс | 18 269 | 15 505 | 3 100 | 7 393 | 5 012 | 72 |
| Қаржы және сақтандыру қызметі | 7 849 | 5 587 | 791 | 2 789 | 2 007 | 125 |
| Жылжымайтын мүлікпен операциялар | 25 638 | 22 242 | 3 048 | 13 364 | 5 830 | 163 |
| Кәсіби, ғылыми және техникалық қызмет | 34 797 | 28 652 | 3 308 | 14 750 | 10 594 | 223 |
| Әкімшілік және қосалқы қызмет көрсету саласындағы қызмет | 25 128 | 21 277 | 2 476 | 11 703 | 7 098 | 154 |
| Мемлекеттік басқару және қорғаныс; міндетті әлеуметтік қамсыздандыру | 9 556 | 9 305 | 186 | 8 970 | 149 | 30 |
| Білім беру | 30 088 | 28 034 | 2 032 | 20 491 | 5 511 | 125 |
| Денсаулық сақтау және халыққа әлеуметтік қызмет көрсету | 11 140 | 10 142 | 988 | 6 389 | 2 765 | 40 |
| Өнер, ойын-сауық және демалыс | 7 987 | 6 688 | 1 007 | 3 604 | 2 077 | 41 |
| Көрсетілетін қызметтердің өзге де түрлерін ұсыну | 52 727 | 41 942 | 9 354 | 14 159 | 18 429 | 194 |
| Үй қызметшісін жалдайтын үй шаруашылықтарының қызметі, өзіндік тұтынуы үшін тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді өндіру бойынша үй шаруашылықтарының қызметі | - | - | - | - | - | - |
| Аумақтан тыс ұйымдар мен органдардың қызметі | 1 | 1 | - | 1 | - | - |
| Өлшемділігі бойынша | Барлығы | Оның ішінде меншік нысандары және түрлері бойынша | ||||
| мемлекеттік | жеке барлығы | одан | шетелдік | |||
| мемлекеттің қаты-суымен (шетелдің қатысуынсыз) | бірлескен кәсіп-орындар (шетелдің қатысуымен) совместных предприятий | |||||
| Барлығы | 529 917 | 25 540 | 451 993 | 276 | 11 146 | 52 384 |
| Шағын | 520 748 | 20 774 | 448 085 | 228 | 10 867 | 51 889 |
| Орта | 6 689 | 3 593 | 2 802 | 21 | 169 | 294 |
| Ірі | 2 480 | 1 173 | 1 106 | 27 | 110 | 201 |
2024 жылғы сәуірді наурыз айымен салыстырғанда кейбір тіркелген дара кәсіпкерлік субъектілерінің (0,1%-ға) азайғаны байқалады, өткен жылғы сәйкес кезеңмен салыстырғанда олардың саны 0,6%-ға көбейді. Сонымен қатар жұмыс істеп тұрған дара кәсіпкерлік субъектілер санының ағымдағы жылдың алдыңғы аймен салыстырғанда 0,1 %-ға азайғаны байқалады және өткен жылмен салыстырғанда 2,2%-ға ұлғайды. Жыл басынан бері экономикалық қызмет түрлері бойынша тіркелген дара кәсіпкерлік субъектілерінің барынша басым бөлігі «Көтерме және бөлшек саудада сату; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу» саласы бойынша сақталуда, 2024 жылғы 1 мамырда олардың үлесі 37,3%-ды құрады. Екінші орында «Көрсетілетін қызметтердің өзге де түрлерін ұсыну» (17%), үшінші орында «Ауыл, орман және балық шаруашылығы» (15,8%). Осы үш қызмет түрінің жиынтық үлесі барлық тіркелген дара кәсіпкерлік субъектілердің 70,1%-ын құрайды.
| Қызмет түрлері бойынша | Барлығы | Оның ішінде іске асыратындар: | ||||
| тіркелген | жұмыс істеп тұрған | жеке кәсіпкерлік түрінде | бірлескен кәсіпкерлік түрінде | |||
| тіркелген | жұмыс істеп тұрған | тіркелген | жұмыс істеп тұрған | |||
| Барлығы | 1 724 079 | 1 650 210 | 1 651 365 | 1 578 293 | 72 714 | 71 917 |
| Ауыл, орман және балық шаруашылығы | 271 688 | 263 082 | 199 071 | 191 240 | 72 617 | 71 842 |
| Тау-кен өндіру өнеркәсібі және карьерлерді қазу | 768 | 729 | 768 | 729 | - | - |
| Өңдеу өнеркәсібі | 90 784 | 86 955 | 90 776 | 86 947 | 8 | 8 |
| Электр энергиясымен, газбен, бумен, ыстық сумен және ауаны кондициялаумен жабдықтау | 603 | 565 | 603 | 565 | - | - |
| Сумен жабдықтау; су бұру; қалдықтарды жинау, өңдеу және жою, ластануды жою бойынша қызмет | 1 948 | 1 842 | 1 947 | 1 841 | 1 | 1 |
| Құрылыс | 51 633 | 48 705 | 51 631 | 48 703 | 2 | 2 |
| Көтерме және бөлшек саудада сату; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу | 643 742 | 618 009 | 643 726 | 617 996 | 16 | 13 |
| Көлік және жинақтау | 89 971 | 85 124 | 89 962 | 85 118 | 9 | 6 |
| Тұру және тамақтану бойынша қызмет көрсету | 44 922 | 42 493 | 44 918 | 42 489 | 4 | 4 |
| Ақпарат және байланыс | 17 635 | 16 624 | 17 635 | 16 624 | - | - |
| Қаржы және сақтандыру қызметі | 509 | 464 | 509 | 464 | - | - |
| Жылжымайтын мүлікпен операциялар | 94 088 | 90 693 | 94 070 | 90 680 | 18 | 13 |
| Кәсіби, ғылыми және техникалық қызмет | 30 479 | 28 766 | 30 478 | 28 765 | 1 | 1 |
| Әкімшілік және қосалқы қызмет көрсету саласындағы қызмет | 38 454 | 36 721 | 38 442 | 36 709 | 12 | 12 |
| Мемлекеттік басқару және қорғаныс; міндетті әлеуметтік қамсыздандыру | 126 | 122 | 126 | 122 | - | - |
| Білім беру | 28 892 | 27 805 | 28 891 | 27 804 | 1 | 1 |
| Денсаулық сақтау және халыққа әлеуметтік қызмет көрсету | 10 761 | 10 372 | 10 761 | 10 372 | - | - |
| Өнер, ойын-сауық және демалыс | 14 628 | 13 796 | 14 627 | 13 795 | 1 | 1 |
| Көрсетілетін қызметтердің өзге де түрлерін ұсыну | 292 448 | 277 343 | 292 424 | 277 330 | 24 | 13 |
2024 жылғы 1 мамырдағы жағдай бойынша тіркелген филиалдар мен шетелдік заңды тұлға филиалдарының саны 31913 бірлікті құрады, оның ішінде жұмыс істеп тұрғаны - 22484. Барынша көп тіркелген филиалдар мен шетелдік заңды тұлға филиалдарының саны Алматы қаласына (3821 немесе 12%) және Астана қаласына (3732 немесе 11,7%), және Қарағанды облысына (2137 немесе 6,7%) тиесілі. Экономикалық қызмет түрлері бойынша тіркелген филиалдар мен шетелдік заңды тұлға филиалдарының барынша басым үлесі «Көрсетілетін қызметтердің өзге де түрлерін ұсыну» (12923 немесе 40,5%), «Көтерме және бөлшек саудада сату; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу» (4491 немесе 14,1%) және «Кәсіби, ғылыми және техникалық қызмет» (2245 немесе 7%) салаларына жатады.
| Өлшемділігі бойынша | Барлығы | Оның ішінде меншік нысандары және түрлері бойынша | ||||
| мемлекеттік | жеке барлығы | одан | шетелдік | |||
| мемлекеттің қаты-суымен (шетелдің қатысуынсыз) | бірлескен кәсіп-орындар (шетелдің қатысуымен) совместных предприятий | |||||
| Барлығы | 27 904 | 2 535 | 24 089 | 184 | 693 | 1 280 |
| Шағын | 26 822 | 2 299 | 23 292 | 162 | 660 | 1 231 |
| Орта | 604 | 115 | 458 | 13 | 15 | 31 |
| Ірі | 478 | 121 | 339 | 9 | 18 | 18 |
| Өлшемділігі бойынша | Барлығы | Одан | ||||
| жұмыс істеп тұрған | Оның ішінде | Таратылу процесінде | ||||
| қайта тіркелгендер | белсенді | уақытша белсенді еместері | ||||
| Барлығы | 4 009 | 2 401 | 400 | 981 | 1 020 | 80 |
| Шағын | 3 967 | 2 361 | 400 | 941 | 1 020 | 79 |
| Орта | 22 | 20 | - | 20 | - | 1 |
| Ірі | 20 | 20 | - | 20 | - | - |
2024 жылғы 1 мамырдағы жағдай бойынша шетелдік меншік нысанымен тіркелген заңды тұлғалар, филиалдар мен шетелдік заңды тұлғалардың филиалдары саны өткен жылғы сәйкес мерзіммен салыстырғанда 12,4%-ға көбейді. Бірлескен меншік нысанымен тіркелген заңды тұлғалар мен филиалдар 0,4%-ға азайды.
Экономикалық қызмет түрлері бөлінісінде шетелдік және бірлескен меншік нысанымен тіркелген заңды тұлғалар, филиалдар мен шетелдік заңды тұлға филиалдарының барынша басым үлесі «Көтерме және бөлшек саудада сату; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу» – 36,6%, «Көрсетілетін қызметтердің өзге де түрлерін ұсыну» – 12,5%, «Құрылыс» – 9,4% салаларына тиесілі.
| Елдер бойынша | Заңды тұлғалар, филиалдар мен шетелдік заңды тұлғалардың филиалдары | |||
| шетелдік меншік нысаны | бірлескен меншік нысаны | |||
| тіркелген | жұмыс істеп тұрған | тіркелген | жұмыс істеп тұрған | |
| Қазақстан Республикасы | 57 673 | 44 906 | 11 839 | 8 696 |
| Ресей | 23 498 | 19 811 | 5 024 | 3 902 |
| Түркия | 5 461 | 3 820 | 766 | 467 |
| Қытай | 4 595 | 3 643 | 678 | 484 |
| Өзбекстан | 4 168 | 2 653 | 849 | 594 |
| Қырғызстан | 3 153 | 2 296 | 395 | 303 |
| Украина | 1 459 | 1 172 | 216 | 148 |
| Әзірбайжан | 1 392 | 1 065 | 394 | 297 |
| Германия | 943 | 752 | 527 | 393 |
| Корея Республикасы | 892 | 623 | 173 | 107 |
| Беларусь | 879 | 774 | 187 | 147 |
2024 жылғы 1 мамырдағы жағдай бойынша жұмыс істеп тұрған ШОК субъектілерінің саны өткен жылғы сәйкес мерзіммен салыстырғанда 2,1%-ға көбейді. ШОК субъектілерінің жалпы санындағы жеке кәсіпкерлердің үлесі 66,4%-ды, шағын кәсіпкерлік заңды тұлғалары – 21%, шаруа немесе фермер қожалықтары – 12,5%, орта кәсіпкерлік заңды тұлғалары – 0,1%-ды құрады.
Экономикалық қызмет түрлері бөлінісінде тіркелген шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің барынша басым үлесі «Көтерме және бөлшек саудада сату; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу» – 35,7%; «Көрсетілетін қызметтердің өзге де түрлерін ұсыну» – 14,6%. «Ауыл, орман және балық шаруашылығы» – 14,2% салаларына тиесілі.
| Аумақтар бөлісінде | Тіркелген | Жұмыс істеп тұрғандар |
| Қазақстан Республикасы | 2 187 012 | 2 015 768 |
| Абай | 57 218 | 53 155 |
| Ақмола | 63 169 | 58 576 |
| Ақтөбе | 90 731 | 82 684 |
| Алматы | 143 838 | 136 738 |
| Атырау | 67 986 | 62 663 |
| Батыс Қазақстан | 61 892 | 57 486 |
| Жамбыл | 117 312 | 106 118 |
| Жетісу | 63 294 | 59 517 |
| Қарағанды | 109 944 | 100 420 |
| Қостанай | 68 584 | 64 963 |
| Қызылорда | 66 805 | 63 416 |
| Маңғыстау | 82 514 | 77 536 |
| Павлодар | 60 937 | 55 378 |
| Солтүстік Қазақстан | 38 181 | 35 391 |
| Түркістан | 208 902 | 204 348 |
| Ұлытау | 19 150 | 18 256 |
| Шығыс Қазақстан | 69 199 | 62 802 |
| Астана қаласы | 261 755 | 232 840 |
| Алматы қаласы | 393 153 | 352 837 |
| Шымкент қаласы | 142 448 | 130 644 |
Дара кәсіпкерлік – бұл Қазақстан Республикасы азаматтарының, қандастардың таза кіріс алуға бағытталған, жеке тұлғалардың өздерінің меншігіне негізделген және жеке тұлғалар атынан, олардың тәуекел етуімен және мүліктік жауапкершілігімен жүзеге асырылатын дербес, бастамашыл қызметі. Дара кәсіпкерлік өзіндік немесе бірлескен кәсіпкерлік түрінде жүзеге асырылады.
Өзіндік кәсіпкерлікті бір жеке тұлға өзіне меншік құқығымен тиесілі мүлік негізінде, сондай-ақ мүлікті пайдалануға және (немесе) оған иелік етуге жол беретін өзге де құқыққа орай дербес жүзеге асырады.
Бірлескен кәсіпкерлікті жеке тұлғалар (жеке кәсіпкерлер) тобы өздеріне ортақ меншік құқығымен тиесілі мүлік негізінде, сондай-ақ мүлікті бірлесіп пайдалануға және (немесе) оған иелік етуге жол беретін өзге де құқыққа орай жүзеге асырады.
Кәсіпкерлік субъектілерінің санаттары – қызметкерлердің орташа жылдық саны мен орташа жылдық табысқа байланысты кәсіпкерлік субъектілері мына топтарға жатады: "шағын кәсіпкерлік субъектілері", оның ішінде микрокәсіпкерлік субъектілері; орта кәсіпкерлік субъектілері; ірі кәсіпкерлік субъектілері. Мемлекеттік статистика мақсаты үшін тек қана қызметкерлердің орташа жылдық саны белгісі ғана пайдаланылады.
Қызметтің негізгі түрі – шаруашылық жүргізуші субъект жүзеге асыратын қызметтің кез келген басқа түріне қосылған құн салығынан асатын қызмет түрі;
Қосылқы қызмет түрі – үшінші тұлғалар үшін өнімді (тауарды және қызметті) өндіру мақсатында жүзеге асырылатын негізгіден басқа қызмет түрі.
Барлық ұсынылған көрсеткіштер Статистикалық бизнес-тіркелім негізінде қалыптасқан, ол заңды тұлғалар, филиалдар және шетелдік заңды тұлға филиалдары, сондай-ақ тіркеу органдарында тіркеуден немесе қайта тіркеуден өткен жеке кәсіпкерлік субъектілері туралы ақпаратты қамтиды.
Ұсынылған кестелер тіркелген және жұмыс жасап тұрған заңды тұлғалардың, филиалдардың және шетелдік заңды тұлға филиалдарының, жеке кәсіпкерлік субъектілерінің, сондай-ақ өңірлер бөлінісі мен қызмет түрлері бойынша, меншік нысандары бойынша, мөлшері бойынша шағын және орта кәсіпкерлік субъектілерінің санын көрсетеді.
Қызмет түрлері қолданыстағы Экономикалық қызмет түрлерінің жалпы жіктеуішіне (ЭҚЖЖ) сәйкес ұсынылған. Бірнеше қызмет түрлерін жүзеге асыратын субъектілер ең көп қосылған құн өсімін қамтамасыз ететін, негізгі қызмет бойынша есептеледі.
Статистикалық бизнес-тіркелімде жұмыс жасайтын субъектілерге мыналар жатады:
«Қызметкерлердің саны бойынша заңды тұлғалардың, филиалдар мен өкілдіктердің, сондай-ақ жеке кәсіпкерлік субъектілерінің өлшемділігі жіктеуішіне» сәйкес мөлшері бойынша қызметкерлердің жалпы жылдық санына байланысты субъектілерді 3 топқа бөлу қарастырылған:
Филиалдары бар заңды тұлғалар оның барлық филиалдарындағы қызметкерлерінің тізімдік санымен бірге есептеледі.
