Ұлттық статистика бюросы
Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі
Инвестициялар статистикасы Өңірлік бөліністе республиканың 19 өңірінде негізгі капиталға салынған инвестициялардың ұлғаюы байқалады. Бұл ретте ең үлкен өсім Манғыстау облыстарында (1,3 есе), ал Алматы, Ұлытау, Түркістан, Абай, Батыс Қазақстан, Жамбыл және Қызылорда облыстарында (1,2 есе) байқалады. Негізгі капиталға салынған инвестициялардың төмендеуі Атырау облысында (5,5%) байқалды.
|
Негізгі капиталға салынған инвестициялар, мың теңге |
Өткен жылға пайызбен |
Негізгі капиталға салынған инвестициялардың республикалық көлеміндегі өңірлердің үлес салмағы, пайызбен |
|
| Қазақстан Республикасы | 17 649 312 955 | 111,2 | 100,0 |
| Абай | 527 390 882 | 123,1 | 3,0 |
| Ақмола | 613 526 016 | 101,7 | 3,5 |
| Ақтөбе | 1 025 761 687 | 102,4 | 5,8 |
| Алматы | 737 743 410 | 115,8 | 4,2 |
| Атырау | 2 934 834 321 | 94,5 | 16,6 |
| Батыс Қазақстан | 675 202 835 | 121,9 | 3,8 |
| Жамбыл | 536 595 421 | 121,7 | 3,0 |
| Жетісу | 356 716 595 | 117,5 | 2,0 |
| Қарағанды | 876 522 542 | 115,3 | 5,0 |
| Қостанай | 561 627 131 | 110,5 | 3,2 |
| Қызылорда | 513 730 912 | 120,6 | 2,9 |
| Маңғыстау | 1 102 171 850 | 135,1 | 6,2 |
| Павлодар | 797 474 875 | 103,7 | 4,5 |
| Солтүстік Қазақстан | 443 683 769 | 116,8 | 2,5 |
| Түркістан | 948 809 712 | 123,3 | 5,4 |
| Ұлытау | 228 961 647 | 124,1 | 1,3 |
| Шығыс Қазақстан | 648 603 766 | 112,9 | 3,7 |
| Астана қаласы | 1 655 031 985 | 108,2 | 9,4 |
| Алматы қаласы | 1 803 183 330 | 125,2 | 10,2 |
| Шымкент қаласы | 661 740 269 | 115,2 | 3,8 |
Негізгі капиталға салынған инвестициялардың технологиялық құрылымында 60,9% ғимараттар мен имараттарды салу және күрделі жөндеу жұмыстарына (олардың 65,5% жеке меншіктегі кәсіпорындар жүзеге асырады), 31,1% - машиналарды, жабдықтарды және көлік құралдарды сатып алуға және күрделі жөндеуге кеткен шығындар, 8% - негізгі капиталға салынған инвестициялар көлеміндегі өзге де шығындар.
Жалпы республикалық күрделі салымдар көлемінің жартысына жуығын ірі және орта кәсіпорындар жүзеге асырады.
| Негізгі капиталға салынған инвестициялардың игерілгені | Оның ішінде | |||
| шағын кәсіпорындар | орташа кәсіпорындар | ірі кәсіпорындар | ||
| 2020 | 13 242 233 420 | 7 127 645 084 | 1 128 594 126 | 4 985 994 210 |
| 2021 | 15 251 104 090 | 8 156 215 530 | 947 478 819 | 6 147 409 741 |
| 2022 | 17 649 312 955 | 9 214 174 745 | 1 230 475 888 | 7 204 662 322 |
Инвестицияларды қаржыландырудың басым көздері шаруашылық жүргізуші субъектілердің меншікті қаражаты болып қала береді, олардың көлемі 2023 жылы 12744,6 млрд.теңгені немесе жалпы көлемнің 72,2% - құрады.
Бюджет қаражаты негізгі капиталға салынған инвестициялардың жалпы көлемінің 16,7% құрады, бұл ретте 2022 жылмен салыстырғанда 1,2% үлғайды.
Негізгі капиталға салынған инвестициялардың жалпы көлемінде экономиканың нақты секторын қаржыландырудағы банк саласының үлесі 2,9%, басқа қарыз қаражаттары 8,2% алады.
| 2023 | Анықтама: қорытындыға пайызбен | |||
| мың теңге | қорытындыға пайызбен | 2022 | 2021 | |
| Негізгі капиталға салынған инвестициялар | 17 649 312 955 | 100,0 | 100,0 | 100,0 |
| оның ішінде қаражат есебінен: | ||||
| мемлекеттік бюджеттен | 2 936 591 531 | 16,7 | 15,5 | 15,6 |
| меншікті қаражат | 12 744 563 763 | 72,2 | 73,2 | 70,7 |
| банктердің кредиттері | 516 548 880 | 2,9 | 3,2 | 2,6 |
| одан: | ||||
| шетелдік банктердің кредиттері | 59 911 451 | 0,3 | 0,2 | 0,5 |
| басқа да қарыз қаражаты | 1 451 608 781 | 8,2 | 8,1 | 11,1 |
| одан: | ||||
| резидент еместер қарыз қаражаты | 506 163 769 | 2,9 | 1,9 | 2,2 |
2023 жылы негізгі капиталға салынған инвестициялардың негізгі үлесі өнеркәсіпке (45%) (оның ішінде тау-кен өндіру өнеркәсібіне және карьерлерді қазуына – 25,4%, өңдеу өнеркәсібіне – 9,2%), жылжымайтын мүлікпен операцияларға (17,9%), көлік және жинақтауға (15,2%), ауыл, орман және балық шаруашылығына (5,1%) тиесілі.
|
Негізгі капиталға салынған инвестициялар, мың теңге |
Өткен жылға пайызбен | Инвестициялардың жалпы көлеміндегі үлес салмағы, пайызбен | |
| Барлығы | 17 649 312 955 | 111,2 | 100,0 |
| соның ішінде: | |||
| Ауыл, орман және балық шаруашылығы | 904 263 857 | 101,7 | 5,1 |
| Өнеркәсіп | 7 939 229 560 | 103,3 | 45,0 |
| Тау-кен өндіру өнеркәсібі және карьерлерді қазу | 4 478 396 837 | 96,5 | 25,4 |
| Өңдеу өнеркәсібі | 1 633 024 829 | 98,9 | 9,2 |
| Электр энергиясымен, газбен, бумен, ыстық сумен және ауаны кондициялаумен жабдықтау | 1 265 074 390 | 148,3 | 7,2 |
| Сумен жабдықтау; су бұру; қалдықтарды жинау, өңдеу және жою, ластануды жою бойынша қызмет | 562 733 504 | 107,5 | 3,2 |
| Құрылыс | 129 420 656 | 57,7 | 0,7 |
| Көтерме және бөлшек саудада сату; автомобильдерді және мотоциклдерді жөндеу | 420 972 247 | 114,1 | 2,4 |
| Көлік және жинақтау | 2 675 960 172 | 148,8 | 15,2 |
| Тұру және тамақтану бойынша қызмет көрсету | 150 466 152 | 109,3 | 0,9 |
| Ақпарат және байланыс | 438 366 200 | 223,4 | 2,5 |
| Қаржы және сақтандыру қызметі | 117 327 503 | 94,2 | 0,7 |
| Жылжымайтын мүлікпен операциялар | 3 164 494 070 | 103,3 | 17,9 |
| Кәсіби, ғылыми және техникалық қызмет | 90 388 793 | 144,0 | 0,5 |
| Әкімшілік және қосалқы қызмет көрсету саласындағы қызмет | 153 777 994 | 97,9 | 0,9 |
| Мемлекеттік басқару және қорғаныс; міндетті әлеуметтік қамсыздандыру | 202 547 703 | 118,1 | 1,1 |
| Білім беру | 436 902 121 | 112,3 | 2,5 |
| Денсаулық сақтау және халыққа әлеуметтік қызмет көрсету | 436 440 542 | 160,8 | 2,5 |
| Өнер, ойын-сауық және демалыс | 309 060 531 | 115,3 | 1,7 |
| Көрсетілетін қызметтердің өзге де түрлерін ұсыну | 79 694 854 | 118,7 | 0,5 |
Негізгі капиталға инвестициялар - инвесторлардың жаңа құрылыс, сондай-ақ объектінің кеңейту (объектінің бастапқы құнының ұлғаюына әкеп соғатын) жағдайында инвесторлар үшін экономикалық, әлеуметтік немесе экологиялық әсер алу мақсатындағы инвестициялар, машиналар, жабдықтар, көлік құралдарын сатып алу, негізгі табынды, көпжылдық екпелерді қалыптастыруға кететін шығындар және т.б.
Құрылыс-монтаждау жұмыстарына және күрделі жөндеуге арналған шығындарға ғимараттар мен құрылыстарды салу, кеңейту, реконструкциялау, энергетикалық, технологиялық және басқа жабдықтарды монтаждау жөніндегі жұмыстар бойынша кешенді жұмыстардың шығындары, сондай-ақ тұрғын емес, тұрғын ғимараттар мен құрылыстарды күрделі жөндеу жөніндегі шығындар жатады.
Машиналар мен жабдықтарды сатып алуға арналған шығындар-машиналарды, Көлік құралдарын, жабдықтарды сатып алуға арналған шығындарды қамтитын инвестициялардың технологиялық құрылымының элементі.
Негізгі капиталға салынған инвестициялар көлеміндегі өзге де шығындар-жобалау-іздестіру жұмыстарына, авторлық қадағалауға, салынып жатқан объектілер дирекцияларын ұстауға арналған шығыстар, мәдениетті биологиялық шығындарға арналған шығындар, сондай-ақ ұйымдар құрған немесе сатып алған, шаруашылық қызметте бір жылдан астам пайдаланылатын, ақшалай бағасы бар, иеліктен шығару қабілеті бар және кірістер әкелетін объектілерге жұмсалатын шығындар, бірақ материалдық құндылықтар емес.
Негізгі капиталға салынған инвестициялардың нақты көлемінің индексі динамикадағы инвестициялық инвестициялардың өзгеруін сипаттайды, есепті және салыстырылатын кезеңдегі негізгі капиталға салынған инвестициялар көлемінің салыстырмалы бағалардағы қатынасымен анықталады.
Негізгі капиталға инвестициялар туралы статистикалық ақпарат инвестициялық қызметті жүзеге асыратын шаруашылық жүргізуші субъектілердің (жұмыс істейтіндердің санына және экономикалық қызмет түріне қарамастан) жалпымемлекеттік статистикалық байқауларының және жеке құрылыс салушылардың объектілерді пайдалануға беруі туралы жалпы мемлекеттік статистикалық байқаулардың бастапқы статистикалық деректері негізінде қалыптастырылады.
Инвестициялық салымдарды есепке алу инвестициялық қызметті жүзеге асыратын шаруашылық жүргізуші субъектінің тіркелген жеріне қарамастан, нақты жүзеге асырылатын жер бойынша көзделген.
Негізгі капиталға салынған инвестициялар туралы айлық негізде қалыптастырылған жедел деректер жылдық деректермен нақтыланады.
Экономикалық қызмет түрлері бойынша негізгі капиталға салынған инвестициялар туралы деректер пайдалану бағыты бойынша (инвестиция (түпкілікті пайдалану) бағытының сипатына және инвестордың экономикалық қызметінің түріне байланысты) қалыптастырылады.
Толығырақ әдістемелік түсініктемелер келесі сілтеме бойынша қол жетімді
Инвестициялық қызмет статистикасының көрсеткіштерін қалыптастыру әдістемесі
